نام پژوهشگر: نسرین میقانی
نسرین میقانی فرهاد عطایی
سیاست خارجی ایران در برابر جهان عرب دهه آخر حکومت پهلوی دوم مبتنی بر اعتمادسازی بوده است. خروج انگلستان از منطقه و چهار برابر شدن قیمت نفت زمینه ای را فراهم کرد تا شاه اهداف توسعه طلبانه ای را در سیاست خارجی جستجو کند. سلطه بر خلیج فارس و توسعه حوزه نفوذ خود به دریای عمان و اقیانوس هند و تبدیل شدن به قدرت اول منطقه اهداف بلند پروازانه شاه در این دهه بودند. تقویت و توسعه ارتش به عنوان ابزار اصلی پیگیری این سیاست مطرح بود. با این حال نگرانش شاه از واکنش اعراب نسبت به این اهداف موجب شد که او سیاست جلب اعتماد و حمایت اعراب را نسبت به اهداف خود در منطقه در پیش گیرد. مواضع شاه در روابط خارجی و در موضوعات و مسایل مهم منطقه به گونه ای بود که سعی می کرد جانب اعراب را نگاه دارد و یا به نحوی عمل کند که موجب نارضایتی و نگرانی اعراب نباشد. حمایت از حقوق فلسطینیان در اختلاف میان اعراب و اسرائیل تلاش شاه برای پنهان نگاه داشتن رابطه با اسرائیل و پذیرش استقلال بحرین بهبود روابط با عربستان و همکاری امنیتی با این کشور در خلیج فارس بویژه در عمان و یمن از سرگیری روابط با مصر انعقاد قرارداد 1975 الجزایر با عراق و حل اختلافات دیرینه مرزی با این کشور و تلاش برای تاسیس سازمان کنفرانس اسلامی برای ترویج گفتمان اسلامی در منطقه به جای ادبیات ملی گرایانه و مارکسیستی رایج میان اعراب در منطقه به منظور اعتمادسازی با اعراب در این دوره صورت گرفت.