نام پژوهشگر: اسماعیل کریمیان جزی
اسماعیل کریمیان جزی لعیا جنیدی
معاهده منشور انرژی سندی منحصر به فرد در زمینه ارتقای همکاری بین المللی در بخش انرژی است که در 17 دسامبر 1994 در لیسبون پایتخت پرتغال به امضا رسید و از 16 آوریل 1998 لازم الاجرا شد. این معاهده در برگیرنده موضوعات اساسی در بخش انرژی همچون سرمایه گذاری، تجارت، ترانزیت، محیط زیست، رقابت، و نیز سیستم حل و فصل اختلافات است. حل و فصل اختلافات مطابق معاهده دارای سازو کار منحصر به فردی است به نحوی که بر حسب موضوعات مختلف مذکور در معاهده، سیستم حل اختلاف مخصوصی پیش بینی شده است دو مورد از سازو کارهای الزام آور حل و فصل اختلاف مطابق معاهده به شرح ذیل است: 1- سازو کار داوری بین دو دولت متعاهد که تقریبا تمامی اختلافات بجز اختلافات ناشی از رقابت (7)6 و محیط (2) 27 را در بر می گیرد (مطابق ماده 27) 2- سازو کار داوری بین سرمایه گذار و دولت متعاهد در خصوص اختلافات ناشی از سرمایه گذاری (مطابق ماده 29) علاوه بر این در معاهده مقررات مخصوصی راجع به حل و فصل اختلافات تجاری (مطابق ماده 28 وضمیمه d) و ترانزیتی (مطابق ماده 7) بین دولت های متعاهد پیش بینی شده است.