فروپاشی اتحاد شوروی و افزایش کشورهای ساحلی دریای خزر تبعات سیاسی، اقتصادی، نظامی و... را پیرامون این پهنه آبی وارد آورده است. یکی از تبعات این تحول که به دلیل گستردگی ابعاد سیاسی اقتصادی این رویداد مورد غفلت واقع گردید، تبعات زیست محیطی این تغییرات و افزایش رقابت میان بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای در بهره مندی از منابع انرژی این پهنه آبی است.با توجه به تحولات بنیادین صورت گرفته در این حوزه و کمرنگ شدن رژیم حقوقی میان ایران و شوروی ، فقدان رژیم حقوقی، ضعف بنیه اقتصادی و مالی کشورهای تازه استقلال یافته و ضرورت تعریف منابع جدید مالی از طریق استخراج نفت و گاز، صید بی رویه ، فقدان نظم منطقه ای پذیرفته شده از جمله مواردی بوده اند که در این پژوهش به عنوان آسیب های عمده محیط زیست دریای خزر شناسایی و تبیین گردیدند. علاوه بر ملاحظات فوق تلاش های کشورهای ساحلی به ویژه ایران در جهت شکل گیری کنوانسیون محیط زیست دریای خزر و ضابطه مند نمودن رفتار کشورهای ساحلی مورد مداقه قرار گرفته است.