نام پژوهشگر: سمیه خلیل آبادی
سمیه خلیل آبادی محمودرضا همامی
چکیده درک فرایندهای تعیین کننده غنا و ترکیب گونه ای در لکه های زیستگاهی منزوی یکی از مهمترین مسائل مطرح در اکولوژی جمعیت و حفاظت می باشد و بویژه در حفاظت از گونه های جنگلی شایان اهمیت است. حیوانات احتمالاً تحت تاثیر ترکیبی از پارامترهای لکه و چشم انداز قرار می گیرند که در این میان پرندگان به واسطه نیاز به زیستگاههای وسیع داخلی به نظر می رسد که به این پارامترها حساستر باشند. منطقه حفاظت شده کرکس در استان اصفهان به لحاظ دارا بودن منابع آبی مطلوب و شرایط آب و هوایی مساعد از دیر باز لکه های جنگلی وسیع باغنای گونه ای بالایی را که دارای شکل و اندازه متفاوت بوده و به لحاظ شرایط توپوگرافی خاص منطقه و کاربری اراضی موجود درجه ای از انزوا را دارا می باشند، در خود جای داده است. در این مطالعه تأثیر پارامترهای فیزیکی و ساختار پوشش گیاهی بر جوامع پرندگان در لکه های مزبور بررسی شده است. پارامترهای فیزیکی اندازه گیری شده در هر لکه شامل مساحت و شکل (نسبت محیط به مساحت) لکه و پارامترهای مورد بررسی در خصوص ساختار پوشش گیاهی شامل تنوع گونه های چوبی و تنوع اشکوب می باشند که تأثیرشان بر غنا وتنوع گونه ای پرندگان آزمون گردیده است. برای اندازه گیری مساحت، محیط و شکل لکه از تصاویر ماهواره ای بهره گرفته شده است. سرشماری پرندگان به روش ترانسکت خطی انجام شده است. ترکیب و اشکوب بندی پوشش گیاهی در پلاتهای 10*10 به فواصل 200 متری در طول ترانسکتهای مذکور تعیین شده است. در مجموع1/17 کیلومتر ترانسکت خطی در 15 لکه جنگلی برای سرشماری پرندگان و پوشش گیاهی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آنالیزهای رگرسیون خطی و غیر خطی انجام گردید. نتایج این بررسی بیانگر تأثیرپذیری مثبت غنا و تنوع گونه ای پرندگان از مساحت لکه های درختزار و تاثیرپذیری منفی این پارامترها از فاکتور شکل لکه می باشد. همچنین نتایج بدست آمده نشان می دهد که به دنبال افزایش پیچیدگی ساختار پوشش گیاهی غنای گونه ای پرندگان در لکه های درختزار افزایش می یابد. با توجه به موقعیت ویژه حفاظتی منطقه نتایج این یررسی می تواند در راستای مدیریت بهتر چشم انداز و حفاظت مطلوب تر تنوع گونه ای موجود در منطقه ثمربخش باشد.