چکیده : طبیعت ویژه مصالح خاکی و سنگی به گونه ای که خواص آنها حتی در فواصل کوتاه تغییر می کند، مهندسی ژئوتکنیک را از سایر شاخه های مهندسی عمران متمایز می سازد. تغییر در ساختار خاک و سنگ از یک نقطه به نقطه ای دیگر، تغییرپذیری فضایی گفته می شود. در طول سالهای گذشته مدل های متفاوتی توسط محققین برای مشخص نمودن عوامل موثر بر تغییرپذیری رفتار خاک و میزان تأثیر آن ارائه شده است. بطور کلی تغییرپذیری رفتار خاک را می توان در سه مقوله تغییرپذیری ذاتی خاک، خطای اندازه گیری و عدم قطعیت در مدل های آماری جستجو نمود. به کمک آزمایش های درجا که در آن داده های ژئوتکنیکی در فواصل کوتاه ثبت می شوند، می توان به بررسی تغییرات رفتاری خاک پرداخت؛ در این میان آزمایش درجای نفوذ مخروط، cpt، که در آن نقش اپراتور در ثبت نتایج کمینه بوده و نتایج بطور پیوسته و در فواصل کوتاه ثبت می شوند، مورد توجه ویژه ای می باشد. هنگامیکه از آزمایش نفوذ مخروط جهت بررسی تغییرپذیری رفتار خاک استفاده می شود، تحلیل های آماری مربوط به داده های ثبت شده به ویژه مقاومت نوک مخروط، ضروری بوده و لازم است که ویژگی های آماری این داده ها از قبیل میانگین متحرک، ضریب تغییرات و ساختار همبستگی مربوط به آن، تعیین شود. همچنین باید توزیع آماری مربوط به این داده ها تعیین گردد، تا بتوان در تحلیل های آتی به تولید داده های cpt مصنوعی مبادرت ورزید. در این بررسی ابتدا نتایج مربوط به آزمایش درجای نفوذ مخروط، cpt، جمع آوری شده، سپس پارامترهای آماری داده های ثبت شده به ویژه مقاومت نوک مخروط استخراج شده و با توجه به انواع نهشته های مورد آزمایش، برای آنها محدوده مربوط به پارامتر های آماری تعیین می شود. همچنین نوع تابع توزیع احتمالی داده های مربوط به مقاومت نوک مخروط مورد ارزیابی قرار گرفته و توزیع مناسب آنها با توجه به نوع نهشته بررسی و تعیین می گردد. کلیدواژه: تغییرپذیری فضایی خاک، آزمایش نفوذ مخروط، آنالیز آماری، خواص کاتوره ای