پگاه ذوالفقاری احد قلیزاده
هدف این پژوهش تبیین ماهیت حقوقی شرکت¬های مادر تخصصی و رابطۀ حقوقی آن¬ها با شرکت¬های تابعه؛ و تبیین رابطۀ حقوقی شرکت¬های مادر تخصصی و شرکت¬های تابعه آن¬ها با دولت می¬باشد.نتایج بدست آمده از پژوهش ما نشان می¬دهد که شرکت¬های مادر تخصصی ماهیتاً شرکت¬هایی دولتی هستند که با داشتن اکثریت سهام شرکت¬های تابعه دولتی، اکثریت اعضای هیأت مدیرۀ آن¬ها را انتخاب وکنترل آن¬ها را به¬دست می¬گیرند. توابع شرکت¬ مادر اگرچه از نظر حقوقی شخصیت مستقلی دارند امّا تحت کنترل شدید این شرکت هستندتا جائیکه بعنوان یک خصیصه،هیات مدیره شرکت مادر تخصصی نقش مجمع عمومی شرکتهای تابعه صد در صد در مالکیت خود را بازی می¬کند. شرکت مادر تخصصی به تصویب سیاست¬ها و خط¬مشی¬های شرکت¬های تابعه می¬پردازد و هر¬گونه تغییر و اصلاح در اساسنامه شرکت¬های تابعۀ موجود و حتی تصویب اساسنامۀ شرکتهای تابعۀ در حال تأسیس، افزایش یا کاهش سرمایۀ توابع و در کل هدایت شرکت¬های تابعه به منظور ساماندهی آن¬ها و انجام هر چه بهتر و مطلوب¬تر اعمال تصدی دولت توسط آن¬ها و تسهیل جریان خصوصی-سازی شرکت¬های تابعه دولتی، با شرکت¬های مادر تخصصی است.شرکت¬های مادر تخصصی و توابع آن¬ها به عنوان شرکت¬هایی دولتی، با دولت در ارتباط هستند. دولت تنها سهامدار شرکت¬های مادر تخصصی است و در عین حال به صورت غیر¬مستقیم سهامدار شرکت¬های تابعه هم می¬باشد.
اکرم اسدی احد قلیزاده
شرکتهای بزرگ و معتبر برای گسترش تجارت و میزان فروش خود نیاز به صدور کالا و خدمات به خارج از کشوری هستند که شرکت اصلی در آن قراردارد. یکی از راههای متداول امروزی که بیش از پیش در حال افزایش است، تأسیس و ثبت شعبه و نمایندگی در کشورهای دیگر میباشد. علاوه بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی که متعالیترین نوع فعالیت یک شرکت خارجی است، فروش محصول و بازاریابی در ورای مرزهای کشور از طریق شعبه و نمایندگی از فعالیتهای مهم شرکتهای مزبور محسوب میشود. در واقع، حتی زمینهسازی برای سرمایهگذاری خارجی و انجام سایر فعالیتها نیز در ابتدا نیازمند حضور نماینده شرکت خارجی در ایران میباشد. در همین راستا در حقوق ایران مقرراتی به ثبت شعبه و نمایندگی اختصاص یافته است، بنابراین لازم است که مقررات مربوط به ثبت شعبه و نمایندگی به بهترین نحو تشریح شود. زیرا ثبت شرکت به عنوان یکی از مهمترین وظایف شرکتهای خارجی جهت استقرار در کشور ایران تلقی میگردد و عدم ثبت، باعث ایجاد مشکلاتی برای شرکت خارجی و شعبه آن در ایران میشود. در این پژوهش تا حد امکان قواعد و مقررات مربوط به نحوه ثبت شعب و نمایندگیهای شرکتهای خارجی در ایران مورد بررسی قرار گرفته، همچنین زمینههای مجاز فعالیت، ماهیت شعبه و نمایندگی، مسائل مربوط به نحوه اداره آنها، تکالیف قانونی مدیران شعبه و نمایندگیها مورد بررسی قرار گرفته است. ضمن بررسی این قواعد و مقررات مطالبی هرچند کوتاه در خصوص وضعیت شعبه و نمایندگی شرکت خارجی در مناطق آزاد تجاری نیز بیان شده است