چکیده به منظور بررسی اثر کود ورمی کمپوست و قارچ مایکوریزا آربوسکولار بر خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه سویا رقم (m9) تحت سمیت کلرید کادمیوم، آزمایشی گلدانی در تابستان سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج انجام گرفت .این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار اجرا شد که تیمارها شامل: قارچ مایکوریزا آربوسکولار (در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد در خاک)، کود ورمی کمپوست در دو سطح (بدون کاربرد کود ورمی کمپوست و کاربرد کود ورمی کمپوست به میزان پنج درصد وزن خاک(، کلرید کادمیوم در پنج سطح (0، 20، 40،80 و 160 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خاک) بود. همچنین جهت بررسی اثر کلرید کادمیوم بر جوانه زنی بذر سویا، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل غلظت های مختلف کلرید کادمیوم (0، 5/2، 5، 5/7، 10، 5/12 و 15 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت کلرید کادمیوم باعث افزایش معنی‏دار نشت الکترولیت، میزان پرولین برگ و میزان قندهای محلول، میزان تعرق و هدایت روزنه‏ای و کاهش سرعت فتوسنتز لحظه‏ای، کلروفیل کل و محتوای نسبی آب شد. همچنین با افزایش غلظت کلرید کادمیوم، وزن دانه در بوته کاهش معنی‏داری را نشان داد؛ بطوری که کمترین و بیشترین وزن دانه در بوته به ترتیب در تیمارهای 160میلی‏گرم بر کیلوگرم کلرید کادمیوم (33/3 گرم در بوته) و بدون کلرید کادمیوم (58/4 گرم در بوته) حاصل شد. افزایش غلظت کلرید کادمیوم، کاهش معنی‏داری در درصد روغن دانه ایجاد کرد. کاربرد کود ورمی‏کمپوست و قارچ مایکوریزا باعث کاهش تأثیر سمیت کلرید کادمیوم گردید؛ بطوری که کاربرد قارچ مایکوریزا با کود ورمی‏کمپوست سرعت فتوسنتز، کارآیی مصرف آب لحظه‏ای را افزایش داده و همچنین باعث افزایش وزن دانه در بوته گردید. نتایج آزمون جوانه زنی نشان داد که افزایش غلظت کلرید کادمیوم باعث کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و شاخص بنیه بذر شد. کلمات کلیدی: خصوصیات فیزیولوژیک، سویا، عملکرد، کلرید کادمیوم، مایکوریزا و ورمی کمپوست.