گیاهان در معرض تنش های مختلفی مانند تنش فلزات سنگین قرار دارند. فلزات سنگین دارای چگالی بالا هستند و در غلظت های پائین موجب سمیت می شوند. روی برای رشد عادی گیاهان لازم است و در غلظت های بالا سمی است. بنابر این در این پژوهش، اثر غلظت های مختلف روی سولفات (0،1000،2000،3000 میکرومولار) بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی در دو رقم کلزا ، (اکاپی و طلایه) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی بذر، محتوای نسبی آب، طول ریشه چه و ساقه چه دانه رست ها، وزن تر و خشک دانه رست ها، محتوای کلروفیل a و b ،کلروفیل کل، نسبت کلروفیل a به b ، فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز و پلی فنل اکسیداز باافزایش غلظت روی سولفات، کاهش یافت ولی محتوای کاروتنوئیدها، پرولین و پروتئین با افزایش غلظت روی سولفات در هر دو رقم افزایش یافت. نسبت اسیدهای چرب اشباع به غیراشباع در هر دو رقم با افزایش غلظت روی سولفات افزایش یافت.

رشد جمعیت در دهه های اخیر و گسترش نیازهای انسان و بالا رفتن سطح بهداشت مردم، باعث گردید که منابع آب شیرین سطحی و زیرزمینی بیش ازحد مصرف شده و در حالت های بحرانی قرار گیرند. این مسأله در دوره های خشک سالی بسیار تشدید می گردد و برای کشورهایی چون ایران که بر روی کمربند خشک زمین قرار دارند محسوس تر و نیاز به توجه بیشتری می باشد. برای حل این مشکل بایستی به منابع آب نامتعارف (فاضلاب ها) برای کشاورزی روی آورد تا باعث آزاد سازی منابع آب برای سایر مصارف گردد. لذا به منظور بررسی اثرات گیاه پالایی گیاه لوبیا بر خاک آلوده شده با پساب تصفیه شده فاضلاب شهری جنوب تهران آزمایشی گلخانه ای در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی انجام گرفت. آزمایشات در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی همراه با 5 تیمار ( صفر% پساب، 25% پساب، 50% پساب، 75% پساب و 100% پساب) و 3 تکرار بر روی گیاه لوبیا به انجام رسید. میانگین غلظت 6 عنصر کروم، مس، آهن، نیکل، استرانسیوم و روی توسط دستگاه icp-oes اندازه گیری شد. همچنین بعضی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، آب، ریشه و اندام هوایی بدست آمد. نتایج حاصل از این آزمایشات نشان داد که عناصر موجود در پساب تصفیه خانه جنوب تهران پایین تر از حد مجاز استاندارد whoبرای آبیاری در زمین های کشاورزی است. آبیاری با پساب فاضلاب شهری دارای تأثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد بر روی میزان عناصر سنگین موجود در خاک دارد. در اندام هوایی با افزایش درصد پساب کروم و مس کاهش وبقیه عناصر افزایش نشان دادند همچنین مس در ریشه کاهش و عناصر دیگر افزایش نشان دادند. فاکتور آلودگی خاک با افزایش درصد پساب برای هر 6 عنصر مورد آزمایش افزایش، و فاکتور آلودگی در اندام هوایی غیر از کروم و مس در سایر عناصر افزایش و فاکتور آلودگی ریشه گیاه لوبیا غیر از مس برای سایر عناصر با افزایش درصد پساب افزایش داشت. بنابر این تحقیق گیاه لوبیا توانایی جذب عناصر فلزی سنگین از محیط خاک را دارد، بخصوص دو عنصر استرانسیوم و روی را بخوبی در اندام های هوایی ذخیره و در گیاه پالایی این دو عنصر در آلودگی های اندک تا متوسط مفید است.

آموزش محیط زیست، درسی برای زندگی است. این نکته بدین معناست که آموخته ها و اندوخته های زیست محیطی ما می بایست به عمل تبدیل شده و در زندگی روزمره و رفتار فردی و اجتماعی ما بازتاب یابد. آنچه دراین زمینه قابل تأمل است نقش و اثری است که نظام های آموزشی در آموزش رفتارهای زیست محیطی از همان روزهای آغازین آموزش رسمی از طریق محتوا و کتاب درسی باید مدنظر قرار دهند. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی محتوای کتاب های درسی علوم تجربی دوره عمومی به لحاظ توجه به معضلات زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست است. به این منظور کتاب های درسی علوم تجربی 8 سال دوره عمومی (اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم و سوم راهنمایی) در سال تحصیلی 93-92 با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی با استفاده از ابزار فهرست وارسی تحلیل محتوا که شامل هفت مولفه اصلی، معضلات زیست محیطی (هوا، آب، خاک و صوت)، حفاظت منابع طبیعی، تفکیک زباله و بازیافت آن، نقش انسان در محیط زیست و 93 مولفه فرعی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی این ابزار توسط کارشناسان صاحب نظر90/1 درصد به دست آمده است. نتایج نشان داد که بیشترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه هفتم و کمترین توجه در کتاب علوم تجربی سوم ابتدایی نسبت به مولفه های زیست محیطی شده است. بطور کلی در کتاب های علوم تجربی بیشترین توجه به نقش انسان در محیط زیست و کمترین توجه به آلودگی صوتی شده است.

این پژوهش به منظور بررسی تغییرات پساب تصفیه خانه جنوب تهران با استفاده از گیاه شنبلیله در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران انجام شد. آزمایشات در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار (0% ، 25% ، 50% ، 75% و 100% پساب) و 3 تکرار صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر میزان فلزات سنگین موجود در خاک، معنی دار بود 01/0p< و اثر تیمارها بر میزان آهن، نیکل و روی و همچنین عناصر کروم و استرانسیوم در ریشه گیاه، به ترتیب در سطح 1% و 5% معنی دار بود. اثر تیمارها بر تجمع میزان عناصر کروم، مس، آهن، استرانسیوم و روی و همچنین عنصر نیکل در اندام هوایی گیاه، به ترتیب در سطح 1% و 5% معنی دار بود. بررسی تجمع عناصر در اندام های مختلف گیاه شنبلیله نشان داد که بیشترین تجمع فلزات سنگین (به جز استرانسیوم) در ریشه ها بود. در تمامی تیمارها بیشترین مقدار عناصر در خاک در اثر آبیاری با پساب 100% مشاهده شد. در تمامی تیمارها بیشترین مقدار عناصر روی، کروم و نیکل در اندام هوایی و ریشه در اثر آبیاری با پساب 0% مشاهده گردید. در تمامی تیمارها بیشترین مقدار آهن در ریشه و اندام هوایی در اثر آبیاری با پساب، به ترتیب درسطح 0% و 100% مشاهده شد؛ و نیز در تمامی تیمارها بیشترین مقدار عنصر استرانسیوم در اندام هوایی و ریشه در اثر آبیاری با پساب، در سطح 100% مشاهده گردید؛ بنابراین بر اساس نتایج به دست آمده، گیاه شنبلیله برای جذب عناصر سنگین در فناوری گیاه-پالایی مناسب است.

امروزه، آلودگی فلزات سنگین یکی از مهم ترین مشکلات زیست محیطی به شمار می رود. در گیاه پالایی از گیاهان برای جذب آلاینده هایی مانند فلزات سنگین استفاده می شود. این پژوهش به منظور بررسی توانایی پالایش فلزات سنگین توسط نخود زراعی (cicer arietinum l.) در سطوح مختلف آب تالاب میقان (0، 25، 50، 75 و 100%) انجام شد. همچنین اثر این سطوح بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی این گونه نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جذب و انباشت فلزات سنگین با افزایش سطوح تیمار در خاک گلدان ها افزایش یافت. همچنین، بیشترین غلظت فلزات سنگین در ریشه و ساقه در سطح 100% بدست آمد. غلظت فلزات سنگین در ریشه بیشتر از ساقه بود. علاوه بر این، غلظت کروم، مس، کادمیوم، آرسنیک و سرب با افزایش سطوح تیمار در ریشه نسبت به شاهد افزایش معنی دار داشت. از سوی دیگر وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، طول ریشه، ارتفاع اندام هوایی، محتوای کلروفیل a، b و کل با افزایش غلظت تیمار کاهش یافت. محتوای کاروتنوئیدها، نسبت کلروفیل aبه b، و نسبت کاروتنوئیدها به کلروفیل کل نیز افزایش داشت (0/05≤ p).