پرداخت یارانهها یکی از سیاستهای حمایتی دولت از بخشهای اجتماعی و اقتصادی است. برنامهریزان اقتصادی در تلاشاند تا متغیرهای موثر بر رشد بخش کشاورزی را مدلسازی کنند. هدف از این مطالعه، تاثیر هدفمندسازی یارانهها بر مصرف نهاده آب و تعیین الگوی کشت محصولات زراعی، در یکی از شهرستانهای استان یزد )هرات( است که با توجه به میزان منابع مورد نیاز در شرایط قبل و بعد از هدفمندسازی یارانهها، سود حاصل در بخش زراعت منطقه هرات تعیین شد و با استفاده از برنامهریزی خطی )نرم افزار لیندو( الگوی کشت بهینه محصولات زراعی منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با تشکیل تابع سود در مورد 7 محصول زراعی عمده منطقه هرات، مقدار سود در هکتار، در هر دو دوره قبل و بعد از هدفمندسازی یارانهها محاسبه و سپس ترکیب کشت بهینه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که اجرای سیاست هدفمندسازی یارانهها منجر به افزایش سود در هکتار در ترکیب کشت منطقه شده است..

حساس ترین مرحله زندگی یک گیاه به تنش شوری، مرحله جوانه¬زنی است. موسیلاژ نقش مهمی در حفظ و زنده ماندن بذر و بهبود جوانه زنی در شرایط نامساعد محیطی دارد. به منظور بررسی نقش موسیلاژ در افزایش مقاومت به شوری دو گونه بالنگو (lallemantia ibrica ) و تخم¬شربتی (ocimum basilicum l.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل تیمار تنش شوری با پنج سطح (0، 5، 10، 15 و 20 دسی¬زیمنس بر متر)، و نوع بذر در دو سطح (با موسیلاژ و بی¬موسیلاژ) و صفات مورد مطالعه شامل درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی، طول ساقه¬چه و ریشه¬چه، وزن ساقه¬چه و ریشه¬چه و بنیه بذر می¬باشند. نتایج نشان داد که افزایش تنش شوری منجر به کاهش معنی¬دار اکثر صفات مورد مطالعه نسبت به شاهد گردید و دو گونه مورد بررسی به یک میزان تحت تأثیر تنش شوری قرار نگرفته و مقاومت متفاوتی را به افزایش شوری نشان دادند. هر دو نوع بذر با و بدون موسیلاژ تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفتند با این¬حال در مورد اکثر صفات مورد مطالعه در این تحقیق بذرهای باموسیلاژ به میزان کمتری تحت تاثیر اثر بازدارندگی تنش شوری قرار گرفتند. به¬طورکلی نتایج این تحقیق بیانگر نقش مثبت موسیلاژ بر بهبود شرایط جوانه¬زنی و رشد اولیه دو گونه مورد بررسی تحت تنش شوری بود. بنابراین به نظر می¬رسد که موسیلاژ می-تواند نقش اکولوژیکی موثری در استقرار گیاهان در مناطق خشک ایفا نماید.

چکیده تنوع و فراوانی گیاهان در قسمتهای مختلف زمین بیش از هر عامل محیطی دیگری به مقدار آبی بستگی دارد که در دسترس گیاهان قرار می گیرد. تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان جهان دارد. به منظور تعیین نیاز آبی و بررسی تأثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک دو گیاه دارویی آویشن قره باغی (thymus fedtschenkoi) و مرزه (satureja hortensis)،آزمایشی در قاالب طرح کاملاً تصادفی برای گیاه مرزه و بلوک های کامل تصادفی برای آویشن قره باغی در سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد به اجرا درآمد. تیمارهای به کار برده شده شامل تنش خشکی در چهار سطح 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی بود که در چهار تکرار اعمال شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که افزایش تنش خشکی بر میزان تبخیر و تعرق هر دو گیاه اثر معنی داری در سطح یک درصد و بر کارایی مصرف آب گیاه مرزه و آویشن قره باغی به ترتیب در سطح یک و پنج درصد تأثیر معنی داری داشت. بیشترین میزان تبخیر در گیاه مرزه با میانگین 14/6 میلیمتر مربوط به تیمار 75 درصد ظرفیت زراعی و کمترین میزان مربوط به تیمار25 درصد ظرفیت زراعی با 34/4 میلیمتر بود که با تیمار 50 درصد ظرفیت زراعی با تبخیر و تعرق 85/4 میلیمتر در روز اختلاف معنی داری نداشت. نتایج مربوط به نیاز آبی آویشن قره باغی نشان داد که بیشترین آب مصرفی با 29/0میلیمتر مربوط به تیمار 75 درصد ظرفیت زراعی بود که با تیمار 25 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی اختلاف معنی داری وجود نداشت. همچنین نتایج حاصل نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار سطح و حجم اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، ضخامت و حجم ریشه در سطح یک درصد و ارتفاع، قطر تاج گیاه و وزن تر اندام هوایی مرزه در سطح پنج درصد شد. در مورد گیاه آویشن قره باغی اثر تنش خشکی بر سطح و حجم اندام هوایی، ارتفاع، قطر تاج گیاه و وزن تر ریشه در سطح پنج درصد معنی دار بود. همچنین تنش بر عرض، ضخامت برگ، وزن خشک ریشه، ضخامت و حجم ریشه در سطح یک درصد معنی دار بود، اما اعمال تیمارهای مختلف خشکی بر سطح و طول برگ و طول ریشه اختلاف معنی داری نداشت. نتایج حاصل از تأثیر تنش خشکی بر ویژگی های فیزیولوژیک مرزه نشان داد که اعمال تیمارهای رطوبتی بر صفاتی نظیر پرولین و محتوای نسبی آب برگ اثر معنی دار در سطح یک درصد داشته، در حالی که سایر صفات اختلاف معنی داری نشان ندادند. همچنین نتایج مربوط به آویشن قره باغی نشان داد که تأثیر تنش بر کلروفیل a و کلروفیل کل در سطح یک درصد و بر کلروفیل b و پرولین در سطح پنج درصد معنی داری بود. تنش خشکی بر قند محلول و گنجایش نسبی آب برگ اثر معنی داری نداشت.

جابه¬جایی تپه¬های ماسه¬ای از فرآیندهای بحرانی بیابان¬زایی است. یکی از شیوه¬های کنترل ماسه¬های روان، مالچ پاشی بر سطح آنها است. تخریب محیط زیست به وسیله¬ی مالچ¬های نفتی و همچنین هزینه¬های زیاد استفاده از این نوع مالچ¬ها، باعث فعال شدن مر اکز علمی و پژوهشی کشور زمینه¬ی تحقیق بر روی تغییر در نوع و شیوه¬های مالچ پاشی گردیده است.در این راستا، در تحقیق حاضر از مالچ زیست تخریب¬پذیر پلیمری- سلولزی نانو سولفید به عنوان تثبیت کننده ماسه¬های روان استفاده شد .تحقیق در دو مرحله عملیات صحرایی و آزمایشگاهی انجام شد. در عملیات صحرایی، اثر 3 تیمار شاهد، 5 تن و 10 تن در هکتار مالچ زیست تخریب پذیر پلیمری- سلولزی برروی ارتفاع ، تاج پوشش و زنده¬مانی نهال اسکنبیل، رطوبت و دمای خاک و فرسایش¬پذیری بادی در قالب طرح کاملا تصادفی مطالعه شد. نهال¬ها درزمینی به مساحت 441 متر مربع به فواصل 3*3 در 7 ردیف کشت گردید . در عملیات آزمایشگاهی به منظور آماده¬¬ سازی بستر تیما¬رها از ماسه¬های بادی تپه¬های ماسه¬ای ریگ بلند کاشان استفاده گردید. تیمار¬های آزمایشی با نسبت¬های مختلف مالچ به اضافه یک لیتر آب آماده شد، سپس بر روی ماسه بادی داخل سینی¬های مخصوص دستگاه سنجش فرسایش بادی یا تونل باد به ابعاد 4 × 30 × 100 سانتیمتر تیمارهای مالچ پاشیده شد .سایر عوامل مانند ضخامت، مقاومت فشاری، مقاومت به ضربه و مقاومت سایشی سله¬های ایجاد شده و همچنین فرسایش¬پذیری تیمارها اندازه¬گیری شد. داده¬ها با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از بررسی تیمارهای مالچ در عملیات صحرایی، مالچ¬های 5 و 10 تن در هکتار از نظر زنده¬مانی، ارتفاع، تاج پوشش نهال اسکنبیل و دما و رطوبت خاک اختلاف معنی¬داری نداشتند، ولی از نظر کاهش میزان فرسایش پذیری بادی، مالچ 10تن در هکتار بر مالچ 5 تن در هکتار ارجح است. بنابراین می¬توان مالچ 10تن در هکتار را به عنوان تیمار بهتر در عرصه انتخاب نمود، همچنین بررسی تیمارهای مالچ در آزمایشگاه تونل باد نشان داد که از بین تیمارهای مالچ، مالچ 30% با بیش¬ترین مقاومت به ضربه وکم¬ترین شاخص فرسایش-پذیری نسبت به بقیه تیمارها بهترین نسبت شناخته شد، همچنین از لحاظ اقتصادی نسبت به مالچ 50% به صرفه¬تر است. جابه¬جایی تپه¬های ماسه¬ای از فرآیندهای بحرانی بیابان¬زایی است. یکی از شیوه¬های کنترل ماسه¬های روان، مالچ پاشی بر سطح آنها است. تخریب محیط زیست به وسیله¬ی مالچ¬های نفتی و همچنین هزینه¬های زیاد استفاده از این نوع مالچ¬ها، باعث فعال شدن مر اکز علمی و پژوهشی کشور زمینه¬ی تحقیق بر روی تغییر در نوع و شیوه¬های مالچ پاشی گردیده است.در این راستا، در تحقیق حاضر از مالچ زیست تخریب¬پذیر پلیمری- سلولزی نانو سولفید به عنوان تثبیت کننده ماسه¬های روان استفاده شد .تحقیق در دو مرحله عملیات صحرایی و آزمایشگاهی انجام شد. در عملیات صحرایی، اثر 3 تیمار شاهد، 5 تن و 10 تن در هکتار مالچ زیست تخریب پذیر پلیمری- سلولزی برروی ارتفاع ، تاج پوشش و زنده¬مانی نهال اسکنبیل، رطوبت و دمای خاک و فرسایش¬پذیری بادی در قالب طرح کاملا تصادفی مطالعه شد. نهال¬ها درزمینی به مساحت 441 متر مربع به فواصل 3*3 در 7 ردیف کشت گردید . در عملیات آزمایشگاهی به منظور آماده¬¬ سازی بستر تیما¬رها از ماسه¬های بادی تپه¬های ماسه¬ای ریگ بلند کاشان استفاده گردید. تیمار¬های آزمایشی با نسبت¬های مختلف مالچ به اضافه یک لیتر آب آماده شد، سپس بر روی ماسه بادی داخل سینی¬های مخصوص دستگاه سنجش فرسایش بادی یا تونل باد به ابعاد 4 × 30 × 100 سانتیمتر تیمارهای مالچ پاشیده شد .سایر عوامل مانند ضخامت، مقاومت فشاری، مقاومت به ضربه و مقاومت سایشی سله¬های ایجاد شده و همچنین فرسایش¬پذیری تیمارها اندازه¬گیری شد. داده¬ها با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از بررسی تیمارهای مالچ در عملیات صحرایی، مالچ¬های 5 و 10 تن در هکتار از نظر زنده¬مانی، ارتفاع، تاج پوشش نهال اسکنبیل و دما و رطوبت خاک اختلاف معنی¬داری نداشتند، ولی از نظر کاهش میزان فرسایش پذیری بادی، مالچ 10تن در هکتار بر مالچ 5 تن در هکتار ارجح است. بنابراین می¬توان مالچ 10تن در هکتار را به عنوان تیمار بهتر در عرصه انتخاب نمود، همچنین بررسی تیمارهای مالچ در آزمایشگاه تونل باد نشان داد که از بین تیمارهای مالچ، مالچ 30% با بیش¬ترین مقاومت به ضربه وکم¬ترین شاخص فرسایش-پذیری نسبت به بقیه تیمارها بهترین نسبت شناخته شد، همچنین از لحاظ اقتصادی نسبت به مالچ 50% به صرفه¬تر است.

تصفیه مقادیر بالای فاضلاب در جامعه امروزی، منجر به تولید مقادیر زیادی لجن خواهد شد. قوانین سخت گیرانه حاکم بر تخلیه فاضلاب به آب ها، افزایش هزینه روش های دفع متناوب و استفاده از کودهای شیمیایی، علاقه به کاربرد لجن فاضلاب شهری و پساب در اراضی کشاورزی را افزایش داده است. استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی باعث بهبود خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک و افزایش عملکرد محصول می شود. با این حال، مدیریت نادرست استفاده مجدد از لجن فاضلاب باعث بروز مشکلات و نگرانی هایی از قبیل افزایش عوامل بیماری زا و فلزات سنگین خواهد شد. در این مطالعه به منظور بررسی امکان استفاده از لجن فاضلاب یزد به عنوان کود برای کشت گندم و بررسی تأثیر آن بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار و سه سطح لجن (صفر، 60 و 120 گرم بر کیلوگرم خاک) بر روی ارقام گندم سیوند و روشن در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد اجرا گردید. آزمایش در طی یک دوره رشد گیاه انجام گرفت. در پایان فصل رشد، خصوصیات مختلف خاک از قبیل ec، ph، وزن مخصوص ظاهری، ماده آلی و غلظت برخی عناصر و همچنین صفات مورفولوژیکی و غلظت عناصر مغذی و فلزات سنگین در گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تیمارهای لجن فاضلاب در مقایسه با شاهد باعث افزایش معنی دار صفات مورفولوژیکی ارقام گندم شد. فقط ارتفاع گندم رقم روشن و وزن هزار دانه هر دو رقم در تیمارهای لجن نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با شاهد، به طور معنی داری باعث کاهش ph و وزن مخصوص ظاهری خاک و افزایش سایر پارامترها گردید. اما غلظت فلزات سنگین خاک کمتر از حد مجاز بود. غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم ریشه، اندام هوایی و دانه گیاه در هر دو رقم در تیمارهای لجن به طور معنی داری بیشتر از شاهد بود. غلظت فلزات سنگین در اندام های مختلف گیاه متفاوت بود، اما به طور کلی غلظت فلزات در تیمارهای لجن بیشتر از شاهد بود.

این پژوهش در شرایط گلخانه جهت بررسی اثر شوری بر روی برخی شاخص های مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی دو گیاه خرزهره و شاه پسند انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش شوری بر روی رشد ارتفاعی و قطری ساقه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه هر دو گیاه و شادابی نهال های شاه پسند در سطح 1 درصد، همچنین تعداد برگ و گل شاه پسند در سطح 5 درصد اثر معنی دار داشته است اما بر روی شادابی، تعداد برگ، گل و شاخه فرعی خرزهره و همچنین تعداد شاخه فرعی شاه پسند اثر معنی داری نداشته است. در بررسی خصوصیات فیزیولوژیک نهال ها مشخص شد شوری منجر به افزایش معنی دار غلظت سدیم و کاهش مقدار پتاسیم ریشه در تمامی سطوح شوری در مقایسه با شاهد شد. در برگ نیز با افزایش شوری میزان سدیم با شیب ملایمی افزایش یافت ولی غلظت پتاسیم تحت تأثیر شوری قرار نگرفت. همچنین در خرزهره با افزایش شوری مقدار پرولین برگ افزایش یافت ولی در مقدار قندهای محلول و کلروفیل تفاوت معنی داری مشاهده نشد.