گیاهان دارویی از هزاران سال پیش منابع با اهمیتی برای تولید دارو بوده¬اند. در این میان، گیاهان معطر یا آروماتیک از جایگاه ویژه¬ای برخوردار هستند. تنوع فوق¬العاده گیاهان و امکان وجود ترکیبات شیمیایی متنوع در آن ها، شناسایی و بررسی اثرات گوناگون بیولوژیکی را در این گیاهان ضروری می¬سازد. جنس thymus با نام انگلیسی thyme و با نام¬های فارسی آویشن و آذربه، با در نظر گرفتن کمترین مقدار تنوع مورفولوژیکی، دارای 215 گونه در جهان است. این جنس در ایران 18 گونه دارد که 4 گونه آن انحصاری می¬باشند و منطقه مدیترانه می¬تواند به عنوان خاستگاه این جنس معرفی شود. گونه¬های متعلق به این جنس، گیاهانی چوبی و استوانه¬ای، کوتاه¬قد، کپه¬ای، پرشاخه و یا چندساله علفی با قاعده چوبی هستند. گونه¬های متعلق به این جنس، به علت ویژگی¬های زیستی و داروییشان به عنوان گیاهان دارویی شناخته می¬شوند. در این مطالعه گونه¬های thymus eriocalyx (ronniger) jalas با نام فارسی آویشن کرکی و thymus daenensis celak با نام فارسی آویشن دنایی بررسی شدند. در این تحقیق، روغن¬های اسانسی هر دو گونه توسط روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر از بخش¬های هوایی جداسازی شدند و با استفاده از دستگاه¬های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف-سنج جرمی (gc/ms) نوع و میزان ترکیبات روغن¬های اسانسی آن¬ها مشخص شدند. در روغن اسانسی آویشن کرکی 29 ترکیب تشخیص داده شدند. ترکیبات اصلی این روغن اسانسی thymol (80/25 درصد)، ?-terpineol (81/9 درصد)، 1,8-cineole (52/8 درصد)، ?-cymene (02/8 درصد)، borneol (50/6 درصد)، ?--terpinene (68/3 درصد)، linalool (63/3 درصد)، camphor (35/3 درصد) و terpinen-4-ol (32/3 درصد) بودند. همچنین در روغن اسانسی آویشن دنایی 23 ترکیب تشخیص داده شدند. ترکیبات اصلی این روغن اسانسی thymol (76/56 درصد)، carvacrol (52/17 درصد)، ?-cymene (6/6 درصد)، borneol (51/3 درصد) و ?-terpinene (08/3 درصد) بودند. ارزیابی اثرات ضدباکتریایی و ضدقارچی روغن اسانسی هر یک از گیاهان به ترتیب به روش¬های دیسک انتشار و رقت در آگار بر روی 3 باکتری گرم مثبت و 3 باکتری گرم منفی بیماریزای انسانی و 2 قارچ بیماریزای گیاهی انجام شد. نتایج آزمون ضدباکتریایی نشان دادند که هر دو گونه دارای فعالیت ضدباکتریایی قابل توجهی علیه بیشتر باکتری¬های بیماریزای انسانی به خصوص علیه باکتری bacillus subtilis بودند. در این تحقیق، باکتری گرم منفی pseudomonas aeruginosa در همه رقت¬های روغن اسانسی هر دو گونه مقاوم بود. نتایج آزمون ضدقارچی نشان دادند که روغن¬های اسانسی هر دو گونه به ویژه گونه آویشن دنایی دارای فعالیت ضدقارچی قابل توجهی علیه دو قارچ بودند. روغن اسانسی این گونه در غلظت 800 پی¬پی¬ام یک فعالیت قارچ¬کشی علیه دو قارچ نشان داد. در این تحقیق، اثر متقابل فاکتورهای گیاه، غلظت و قارچ معنی¬دار بود.