خاک یکی از مهم ترین عوامل تولید است که در زندگی اقتصادی و اجتماعی انسان تأثیر بسیار دارد. سطح زمین عموماً به وسیله خاک و دیگر نهشته های سطحی پوشیده شده است. فرسایش خاک یکی از مهمترین مسائل و مشکلاتی است که امروزه با آن مواجه هستیم. بهره برداری های روز افزون و عدم مدیریت صحیح انسان بر محیط طبیعی تأثیر زیادی بر تشدید روند تخریب و فرسایش خاک دارد. در این تحقیق با تحلیل پارامترهای موثر، وضعیت فرسایش و تولید رسوب در حوزه ی آبخیز گابریک با مساحت 35/4290 کیلومتر مربع واقع در جنوب خاوری استان هرمزگان با استفاده از تکنیک های سنجش از دور (rs) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق ضمن بررسی های میدانی، اسناد و مدارک مختلف از جمله نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، پوشش گیاهی، آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه های هیدرومتری، باران سنجی و همچنین تصاویر ماهواره ای به عنوان ابزار تحقیق مورد استفاده قرار گرفت. برآورد میزان فرسایش و رسوب در محدوده مطالعاتی به ترتیب از مدل تجدید نظر شده ی جهانی فرسایش خاک (rusle) و ابزار ارزیابی رسوب، برای کنترل موثر فرسایش (sateec) در محیط های نرم افزاری esri®arcmap™10.0 و arcveiw3.3 انجام گردید. با بررسی عوامل موثر در این مدل، که شامل فاکتور فرسایندگی باران، فاکتور فرسایش پذیری خاک، فاکتور توپوگرافی و پوشش گیاهی می باشد، میزان فرسایش و تولید رسوب حوزه برآورد شده است. بر این اساس میزان فرسایش سالیانه خاک در کل محدوده مطالعاتی از 0033/0 تا 32699 تن بر "هکتار در سال" برآورد شده است. میانگین بار رسوب سالانه در حوزه مورد مطالعه 28/7357 تن بر "هکتار در سال" برآورد شده است که نزدیک به مقدار به دست آمده از ایستگاه هیدرومتری لیره ای در خروجی حوزه آبخیز گابریک می باشد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد، فاکتور توپوگرافی با بالاترین مقدار ضریب تبیین (87/0) بیشترین تأثیر را در برآورد فرسایش سالانه خاک توسط مدل rusle داشته است. این تحقیق، موثر بودن فناوری های نوین سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور را برای تخمین کمی مقادیر فرسایش خاک و بار رسوب تأیید می کند.

سازند عشین (لادینین پسین) به عنوان جوان ترین عضو گروه نخلک در خاور پهنه رسوبی-ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. به منظور مطالعه رخساره ها، محیط های رسوبی و ژئوشیمی سازند عشین برشی به ستبرای 330 متر در جنوب معدن نخلک برداشت شده است. سنگ رخساره های شناسایی شده در این سازند شامل رخساره ماسه سنگی، گلسنگ/شیل، ماسه سنگ آهکی و سنگ آهک می باشد. ساخت های رسوبی مشاهده شده شامل لامیناسیون های موازی و مورب، لایه بندی پیچیده، ریپل مارک و کانال فرسایشی و آثار فسیلی شاخص رخساره نرایتس هستند. براساس مطالعات صورت گرفته، رخساره سنگ آهکی در ابتدای بخش انتهایی مخروط زیردریایی و به سمت ساحل، رخساره ماسه سنگی در قسمت میانی بخش انتهایی مخروط زیردریایی و رخساره گلسنگ/شیلی در انتهای بخش انتهایی مخروط زیردریایی و به سمت دشت مغاکی با ساز و کار توربیدایتی نهشته شده اند. آنالیز xrd و تصاویر sem نشان دهنده وجود کانی های رسی ایلیت و کلریت در این نهشته ها است. نتایج حاصل از نقطه شماری نمونه های انتخابی، آنالیز مدال و ترکیب سنگ شناسی، بیانگر برخاستگاه زمین ساختی کوهزایی چرخه مجدد برای ماسه سنگ ها هستند. تجزیه و تحلیل داده های ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی 13 نمونه ماسه سنگی و 11 نمونه گلسنگ/شیل نشان دهنده سنگ منشأ آذرین اسیدی تا حدواسط و بیانگر جایگاه زمین ساختی حاشیه قاره ای فعال و مرتبط با کمان ماگمایی برای نهشته های منطقه مورد مطالعه و هوازدگی متوسط رو به بالا در ناحیه منشأ، تحت شرایط آب و هوایی مرطوب تا نیمه مرطوب هستند. واژگان کلیدی: سازند عشین، نخلک، رخساره ها، محیط های رسوبی، ژئوشیمی.

سازند گچساران معرف محدوده زمانی میوسن پیشین، در واحد رسوبی ـ ساختاری زاگرس چین خورده می باشد. این سازند به عنوان مهمترین پوش سنگ مخازن هیدروکربوری زاگرس از یک سو و برخورداری از نمک، گوگرد و گچ از سوی دیگر، اهمیت فراوانی در زمین شناسی ایران دارد. سازند گچساران در باختر شهر بندر عباس در استان هرمزگان، برونزدگی های مناسبی دارد. برای شناخت سازند گچساران از دیدگاه زمین شناسی رسوبی، برشی از آن به ستبرای 310 متر در جنوب کوه نمکی خمیر مورد مطالعه قرار گرفت. از این برش، 25 نمونه برای بررسی های میکروسکوپی و 12 نمونه برای آنالیزهای xrd و xrf برداشت شد. سازند گچساران در برش کوه نمکی بندرخمیر با مرز تدریجی بر روی سازند آسماری و با مرزی از نوع ناپیوستگی فرسایشی در زیر سازند میشان قرار می گیرد. این سازند در برش یاد شده شامل 261 متر ژیپس ـ انیدریت، 30 متر آهک و 19 متر مارن است. بررسی های صحرایی، مطالعات سنگ نگاری و آزمون های پراش اشعه ایکس و فلوئورسانس اشعه ایکس به شناسایی رخسارههای ژیپس ـ انیدریتی، مارنی، آهکی و ریز رخسارههای آهکی مادستون آهکی، مادستون آهکی ژیپسی ـ انیدریتی شده، مادستون آهکی سیلتی لامینهبندی شده، پکستون ـ گرینستون بیوکلاستی دولومیتی شده و وکستون اینتراکلاستی دولومیتی شده با فابریک فنسترال منجر شد. یافتههای این تحقیق نشان می دهد که رخساره های مارنی، آهکی و ژیپس ـ انیدریتی به ترتیب در محیط لاگونی، بین جزر و مدی و بالای مدی بجای گذاشته شده اند. توالی این سه رخساره، معرف ناحیه ی پشت یک رمپ کربناته است. نهشته های سازند گچساران در یک گستره لاگونی تا سبخایی با اقلیم گرم و خشک، با پیشروی و پسروی های محدود آب دریا و شرایط زمین ساختی آرام پدید آمده اند.

چکیده جزیره هرمز در مدخل ورودی خلیج فارس و دریای عمان واقع شده است. این جزیره نماد فرآیند دیاپیریسم در ایران به ویژه در مورد نهشته های سری هرمز است. با توجه به موقعیت قرار گیری جزیره هرمز و نقش پدیده گنبد نمکی در شکل گیری آن از یک سو و نظر به برنامه های توسعه ای میان مدت تا بلند برای این جزیره، شناخت ترکیب و ویژگی های شیمیایی، نهشته های ساحلی آن اهمیت فراوان دارد. از این رو این پژوهش، به بررسی و مطالعه رسوب شناسی شیمیایی نهشته های ساحلی جزیره هرمز پرداخته است. بررسی های رسوب شناسی، ژئوشیمی و زیست محیطی در زمستان سال 1391 انجام گردید. در این بررسی تعداد 27 نمونه رسوب سطحی از 9 ایستگاه ساحلی و 20 نمونه از رخنمون ها و گراول های موجود در ساحل برداشت گردید. پس از آنالیز های دانه بندی، کلسی متری، آنالیز شیمیاییxrf، آنالیزفازی xrd، کانی شناسی رس ها(xrd)، پتروگرافی و جداسازی کانی های سنگین با محلول بروموفرم نتایج ذیل حاصل گردید. بررسی های رسوب شناسی حاکی از وجود ذرات دانه متوسط(0625/0-2 میلیمتر) با جورشدگی و گردشدگی خوب و کرویت ضعیف می باشد. نوع رسوبات غالبا ماسه و ماسه گراولی می باشد. کانی های تشکیل دهنده رسوبات شامل کلسیت، کوارتز، فلدسپات، پلاژیوکلاز، آراگونیت، دولومیت و هالیت می باشد. کانی شناسی رس ها نشان می دهد که کانیهای رسی ایلیت و کائولینیت، رس های غالب منطقه می باشند. جداسازی کانی های سنگین با استفاده از محلول بروموفرم منجر به شناسایی کانی های هماتیت، مگنتیت، الیژیست، مارتیت، لیمونیت، آپاتیت، زیرکن، پیروکسن، اپیدوت، فلوریت، گوتیت و باریت در رسوبات شد. بررسی های زیست محیطی نشان داد عناصر روی، مس، نیکل، وانادیوم و سرب ازنظر مقدار فاقد آلودگی و عناصر کروم و آرسنیک از آلودگی برخوردارند. آلودگی عنصر آرسنیک به فعالیت معدنی خاک سرخ و آلودگی کروم به آلوگی های نفتی نسبت داده شد. بررسی های سنگ شناسی، آنالیز ژئوشیمیایی به روش xrf، تجزیه و تحلیل ضرایب همبستگی به همراه آنالیز خوشه ای نشان می دهد که منشاء رسوبات در دو دسته کلی قرار می گیرند که عبارتند از: الف) فرسایش واحدهای سنگی رخنمون یافته در جزیره وب) منشاء شیمیایی و بیوشیمیایی . منشاء عنصر کروم به صادرات کانی کرومیت و آلودگی های نفتی که در رسوبات ساحلی این جزیره وجود دارد مربوط می باشد. در این پژوهش نقشه توزیع پراکندگی عناصر در رسوبات ساحلی جزیره هرمز تهیه گردید. کلمات کلیدی: جزیره هرمز، نهشته های ساحلی، رسوب شناسی شیمیایی.

معدن گچ صدف داراب ازنظر موقعیت زمین شناسی مربوط به سازند سا چون(پالئوسن- ائوسن پیشین) بوده و در منطقه زاگرس چین خورده در پهنه فارس قرار دارد.سازند ساچون در منطقه مورد مطالعه شامل توالی از لایه های کربناته و سولفاته همراه با میان لایه های مارنی می باشد. سازند ساچون در برش مورد مطالعه با ستبرای 8/248 متر به حالت بین انگشتی به صورت پیوسته و هم شیب در بین سازند جهرم قرار گرفته است. مطالعه کنونی به منظور بررسی حوضه تبخیری بر پایه اطلاعات کانی شناسی، سنگ شناسی و ژئوشیمیایی صورت گرفته است. در این مطالعه به منظور شناسایی ریز رخساره ها، محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنز 20 مقطع نازک توسط میکروسکوپ پلاریزان موردمطالعه و بررسی قرار گرفت. برای شناسایی کانی ها و مطالعات ژئوشیمیایی حوضه از آنالیز xrd و xrf استفاده گردید. واحدهای سنگ شناسی و تفسیر داده های ژئوشیمیایی برش موردمطالعه نشان می دهد که توالی های موردبررسی در یک محیط دریایی کم عمق(حاشیه دریایی) تشکیل شده است. که شامل محیط بالای حد مد، محیط بین جزر و مد و محیط لاگون می باشد. تکرار توالی کربناته - سولفاته بیانگر یک محیط دیرینه کم عمق تبخیری و نسبتا شور با تغییراتی در شیمی آب حوضه بوده است. مطالعات سنگ شناسی و ریز رخساره ای، دو کمربند رخساره ای (پهنه جزر و مدی و لاگون) در قالب هفت ریز رخساره را نشان می دهد. در مطالعات پتروگرافی نمونه های کربناته فرایندهای دیاژنزی سیمانی شدن، دولومیتی شدن، میکرایتی شدن، آهن دار شدن، نئومورفیسم و انحلال شناسایی شد. پدیده انحلال سهم بیشتری در فرایندهای دیاژنزی در نمونه های موردمطالعه دارد و انواع تخلخل درون دانه ای، قالبی، کانالی، حفره ای و شکستگی را به وجود آورده است.

سازند ایلام در مخزن بنگستان دارای پنج زون می باشد که زون a و b فاقد کیفیت مخزنی می باشند. در یک روند قائم نیز زون c1 سپس زون c2 بهترین زون های مخزنی سازند ایلام می باشند. در روند افقی نیز سازند ایلام در مرکز و باختر میدان از کیفیت مخزنی بهتری برخوردار می باشد. سازند سروک دارای 12 زون می باشد که زون های d,f1 و h از زون های غیر مخزنی این سازند می باشند.. بهترین زون های مخزنی سازند سروک به ترتیب شامل i1-2، g1، g2، e2 و e1 می باشند. دریک روند افقی در میدان اهواز سازند سروک بهترین کیفیت مخزنی را در مرکز و حدواسط مرکز و باختر دارا می باشد. در کل توالی مخزن بنگستان در روند قائم به ترتیب زون های c1، c2، i1-2، g2، g1 و e2 و e1 بهترین زون های مخزنی میدان نفتی اهواز می باشند. دریک روند افقی مخزن بنگستان بهترین کیفیت مخزنی را در مرکز میدان به سمت شمال باختر دارد که در همین روند نیز تخلخل مفید زیاد می شود.