پژوهش حاضر اثر روشهای شناختی رفتاری و تنش زدایی تدریجی را در میزان کاهش اضطراب و افزایش میزان انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهر تهران منطقه 2 مرکز ملاصدرا مورد بررسی و مقایسه قرار داده است. به این منظور 6 فرضیه مطرح گردیده است. و جهت آزمون فرضیه پس از اجرای مقیاس اضطراب امتحان ساراسون و مقیاس انگیزه پیشرفت تحصیلی هرمنس بر روی 500 نفر از دانش آموزان پیش دانشگاهی منطقه 2 شهر تهران مرکز انجام شد و به طور تصادفی 45 نفر از دانش آموزان با اضطراب بالا و انگیزه پیشرفت تحصیلی پایین انتخاب و در 3 گروه 15 نفری به طور تصادفی تقسیم شدند (دو گروه آزمایشی 1و 2 و کنترل) گروه آزمایشی 1 شیوه های درمان شناختی –رفتاری و گروه آزمایشی 2 شیوه های تنش زدایی تدریجی و گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت ننمودند. شیوه های درمان شناختی رفتاری برای کاهش اضطراب امتحان و افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه بر روی گروه آزمایشی 1 و روش آموزش تنش زدایی تدریجی در 8 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایشی 2 که به صورت جلسات مشاوره گروهی اجرا شد و گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت ننمودند. پس از انجام پس آزمون اطلاعات جمع آوری شده با روشهای آماری تحلیل واریانس یکطرفه با نمرات افتراقی و آزمون توکی تجزیه وتحلیل شدند نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری بین گروههای آزمایشی و گروه کنترل در زمینه میزان اضطراب و انگیزه پیشرفت تحصیلی وجود دارد. به طوری که دانش آموزان که آموزش درمان شناختی - رفتاری و تنش زدایی تدریجی را دریافت کرده اند در مقایسه با دانش آموزان که چنین آموزشی را دریافت نداشته اند، اضطراب امتحان آنها بیشتر کاهش یافته و انگیزه پیشرفت تحصیلی آنان بالا رفته است همچنین درمان شناختی - رفتاری در مقایسه با آموزش تنش زدایی تدریجی بیشتر موجب کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان و افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی آنان گردیده است.