نام پژوهشگر: فریبا پات
زهرا جعفری پناه لیلا هوشنگی
هویت قوم اسرائیل با دین یهود رابطه ای بنیادین و ناگسستنی دارد. از این رو تغییر و تحولات این قوم، اهمیت ویژه ای در تاریخ تمدن و وضعیت پیروان سایر ادیان ابراهیمی در طول تاریخ داشته است. از آنجا که درباره تاریخ اولیه یهودیان هیچ سند مکتوب یا منبعی به غیر از عهد قدیم وجود ندارد، تقریبا کلیه تاریخ نویسان قدیم و جدید، روایات و داستانهای مندرج در این کتاب را به صورتهای گوناگون به عنوان تاریخ نقل کرده و حتی اطلاعات تاریخی مفسران قرآن نیز برگرفته از همین روایات سنتی متون تورات است. در زمینه حضور این قوم در مصر باستان، مطالب و روایات گوناگون و فراوانی در منابع مختلف وجود دارد و در مورد سرگذشت آنان از زمان حضرت داوود به بعد نیز مطالب زیادی به صورت داستان و تاریخ نقل شده است، اما در این میان یک برهه از تاریخ قوم اسرائیل به خصوص در منابع فارسی ،کمتر مورد بررسی قرار گرفته و هنوز در پرده ای از ابهام قرار دارد و آن چگونگی حضور و استقرار اسرائیل در سرزمین کنعان است. در این پژوهش نخست متون روایی تورات در زمینه "تسخیر" و استقرار قوم اسرائیل در سرزمین کنعان و چگونگی تدوین و جمع آوری آن متون به صورت گذرا بررسی شده و سپس، اسناد و شواهد باستان شناسی و نظریات متفاوت دانشمندان سده اخیر در زمینه ریشه های بنی اسرائیل، مورد مطالعه قرار گرفته است.درنهایت گزارش قرآنی وآیات مرتبط با ورود بنی اسرائیل به سرزمین جدید مرور شده است. براساس نتایج پژوهشهای متعددی که پیرامون اصالت حکایات عهد عتیق صورت گرفته و نیز تحقیقات باستان شناسان و مورخان ،روشن شده است که برخی از حکایتها و روایتهای عهد عتیق به خصوص در زمینه تسخیر و تصرف کنعان، دقیقا منطبق بر واقعیت نیست. واژگان کلیدی:بنی اسرائیل، کنعان، فلسطین باستان، تورات، اسرائیلیات، نظریه های استقرار، شواهد باستان شناسی
الهه قربالی فریبا پات
نطنز ازجمله شهر هایی است که در قرون گذشته از اهمیت بسیاریبرخوردار بوده است. امروزه کثرت ابنیه و آثار معماری برجای مانده در این شهرنشانگر قدمت تاریخی آن است. در میان این آثار، ابنیه یباقی مانده از عصر شاه عباس اول صفوی نمود ویژه ای دارد. عواملی چون موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی مناسب، وجود حیات وحش متنوع، واقع شدن در همسایگی اصفهان، پایتخت صفویان، موقعیت نظامی مناسب، قرارگرفتن در مسیر دو شاهراه ارتباطی کشور و حضور بزرگانی از نطنز، در دربار صفویه، در جذب شاه عباس و بزرگان درباری او نقش مهمی ایفا کردو نهایتاً همموجب شد پادشاه زمین های این شهر را ملک شخصی خود قرار دهد و دستور ساخت ابنیه ی مختلفی را برای بهره برداری بیشتر از امتیازات این شهر صادر کند. از جمله ی این بناها یک کاروانسرا بود که امروزه به کاروانسرای کوهاب شهرت دارد و از بناهای چهار ایوانی است که در مسیر شاهراه ارتباطی کشور ساخته شد و موجبات رفاه مسافران را فراهم ساخت. علاوه بر آن،عمارتی با نام تاج آباد در قسمت غربی شهر و در دامنه ی کوه کرکس بنا شد و توانست تفرجگاه تابستانی شاه قرار بگیرد و امروزه در کنار این عمارت بنای گلاب گیری و ساختمان حمام اختصاصی شاه عباس نیز به چشم می خورد. از دیگر بنا های ساخته شد در این زمان ساختمان مقبره ی باز شکاری شاه عباس بود که به دستور او بر روی کوهی بلند ساخته شد و به گنبد باز شهرت یافت.عمارت عباس آباد نیز از دیگر بنا هایی بود که در این زمان در ضلع شرقی شهر ساخته شد و از جمله عمارت های سکونتگاهی حکومتی قرار گرفت و شاه چند روزی از سال را در آن سپری می کرد. ساخت این یناها موجب شد اوضاع سیاسی،اقتصادی و اجتماعی نطنز سامان یابد و از طرفی شاه و بزرگان حکومتی به سبب حضورشان در نطنز مسقیماًَ بر امور این شهر نظارت داشته باشند.علاوه برموارد فوق،اطلاعات مفیدی نیز پیرامون اصول معماری،تزیینات،الگو های معماری،این دوره حاصل به واسطه ی بررسی این ابنیه حاصل شد.
روح اله چراغی مهدی عبادی
در تحقیق حاضر سعی شده توضیحاتی درباره نقش و جایگاه عمار بن یاسر در حوادث تاریخی صدر اسلام بیان گردد. در این نوشتار حاضراین سوال را مطرح می سازد که آیا عمار به یاسر معروف به ابویقظان، یکی از صحابه بزرگ پیامبر (ص) و از یاران و مشاوران نزدیک امام علی (ع)در حوادث تاریخی صدر اسلام تاثیر گذار بوده است؟ نگارنده با بررسی زندگی عمار در دوره پیامبر (ص)، تا سال 37 ه.ق نقش او را در حوادث و وقایع مورد بررسی قرار می دهد. اهداف:بررسی نقش و جایگاه عمار بن یاسر در حوادث تاریخی صدر اسلام روش پژوهش: توصیفی، تشریحی و تحلیلی است . نتیجه کلی:نگارنده به این نتیجه رسیده است که اگرچه عمار در دوران حیات پیامبر(ص) در تمام عرصه ها حضوری فعال داشت و بارها از طرف حضرت مورد تمجید و ستایش قرار گرفته، با این حال نفوذ و تاثیر او در حوادث و وقایع جهان اسلام بعد از پیامبر یکسان نبوده است .
مهدی نصیری فریبا پات
در تحقیق حاضر سعی شده است توضیحاتی درباره ی شخصیت مالک اشتر نخعی و چگونگی اسلام آوردن ، رابطه و تأثیرگذاری مالک اشتر در تاریخ اسلام در دوره ی پیامبر(ص) در سال هشتم هجرت و نقش او در گرایش قبایل بزرگ یمنی ( مِذحَج و هَمدان ) به اسلام ، نقش و جایگاه مالک اشتر در عصر سه خلیفه ی اول ؛ عصر خلافت ابوبکر بن ابی قُحافه از سال 11-13 هجری قمری ، عصر خلافت عُمر بن خَطاب از سال 13-23 هجری قمری ، عصر خلافت عُثمان بن عَفان از سال 23-25 هجری قمری و نقش و جایگاه مالک اشتر در عصر حکومت حضرت علی(ع) از سال 35-40 هجری قمری ؛ بیان و میزان تأثیر مالک اشتر در رخدادهای تاریخی این دوران مورد بررسی قرار گیرد .اهداف : بررسی شخصیت و عملکرد مالک اشتر در حوادث تاریخی دوران پیامبر(ص) ، سه خلیفه ی اول و حکومت حضرت علی(ع) و شناخت و آگاهی از میزان نقش مالک اشتر از جنبه های دینی ، سیاسی –نظامی ، اجتماعی و فرهنگی در حوادث تاریخی صدر اسلام از سال هشتم هجرت تا سال 37 هجری قمری . روش پژوهش : توصیفی ، تشریحی و تحلیلی است .نتیجه کلی : مالک اشتر در دوران پیامبر(ص) و در زمان دعوت مردم یمن به اسلام توسط حضرت علی(ع) ، با حضرت آشنا و مسلمان شده و با توجه به اینکه او از بزرگان قبیله ی نَخع محسوب می شد ، به نظر می رسد حضرت علی(ع) قبایل یمنی را با واسطه و کمک مالک اشتر با اسلام آشنا و به اسلام گراییدند . نقش مالک اشتر در حوادث تاریخی دوران خلافت ابوبکر و عمر ، بیشتر نقش نظامی و جنگاورانه بود ولی در عصر خلافت عثمان با توجه به شرایط حاکم ، مالک اشتر بیشتر نقش سیاسی و فرهنگی را در آن دوره ایفا کرد و در دوره ی حکومت حضرت علی(ع) ، در رخدادهای آن دوره مالک اشتر به عنوان یکی از کارگزاران مهم حضرت در اجرای دستورات اسلام ، هم نقش نظامی داشت و هم نقش سیاسی و اجتماعی .
فاطمه واحدی فریبا پات
معماری آثار و ابنیه تاریخی ایران یکی از مهم ترین موضوعات مهم و قابل توجه برای سیاحان عصر صفوی بوده است. سیاحانی که با سفر به ایران و ارائه توصیفات خود موفق شده اند گنجینه های هنری و تاریخی باارزشی از خود برجای گذارند. امروزه بامطالعه این سفرنامه ها می توان به اطلاعات بسیاری در رابطه با وضعیت شهرهای ایران و ابنیه آن ها دست یافت که کمتر در منابع تاریخی آن دوره به چشم می خورد. سیاحان در سفرنامه های خود در این دوره تا حد زیادی موفق شده اند تصویر نسبتاً واقع گرایانه ای از این آثار و ابنیه بر اساس پیشه، هدف و مدت اقامت شان ارائه دهند. نکته قابل توجه این است که در میان توصیفات متفاوت و مشابه سیاحان از آثار و ابینه موجود در شهرهای ایران بیشترین توجه به اصفهان و سپس شهر قم است و بیشتر توصیفات آن ها در درجه نخست مربوط به کاخ های سلطنتی، کاروانسراها، مقابر، مساجد، پل ها و بازارها بوده است، درحالی که کمترین توصیف در سفرنامه ها مربوط به مدارس است. کلیدواژه ها: معماری (باغ، کاخ، کاروانسرا، مقبره، مسجد، پل، بازار)، سفرنامه های اروپایی، عصر صفوی
ماریه یاحسینی پور فریبا پات
چکیده: قبل از روی کار آمدن صفویه، ایران دارای یک حکومت ملی و یک واحد سیاسی یک پارچه نبود. ظهور صفویه در قرن 10 هجری (907ق) نقط? عطفی در تاریخ ایران به شمارمی رودوآغاز دوران جدیدتاریخ ایران است. زیرا شاه اسماعیل اول (907 ـ930ق/1502ـ1522م) بنیانگذارسلسل? صفوی با از بین بردن مخالفان توانست در کمتر از چهار سال مشهورترن شاه ایران شد. این درست هنگامی بود که ترکهای عثمانی با پیشرفت های خود در آسیای صغیر و اروپا آماده تسخیر ایران شده بودند. شاه اسماعیل اول تنها بنیانگذار سلسل? بزرگی نبود او برای پیشبرد مقاصد خود به برقرار کردن یک مذهب ملی نیز فکر می کرد و به همین دلیل مذهبی را درست نقط? مقابل مذهب کشور همسایه، که با فتوحات خود در آسیا و اروپا دشمن سرسختی به شمار می آمد، وجود همین عداوتهای مذهبی بود که ایران را بیش از، پیش به جانب اروپا متمایل کرد از طرف دیگر دولتهای اروپایی که خود با عثمانی ها دشمنی داشتند با مشاهد? فاتحی بزرگ در ایران، که برای از بین بردن عثمانی ها خود را بی میل نشان نمی دادند، سفرایی را برای تحریک وتشویق شاه ایران به جنگ علیه عثمانی ها فرستادند. این سفرا هر آنچه در دربار و ایران عصر صفوی مشاهده می کردند که با اصول وعقاید خود و کشورشان متفاوت بوده یادداشت می کرده اند و آنهارا به صورت سفرنامه،در آورده اند. در این کتابها مطالب متفاوتی در بار? مذهب، سوگواری امامان شیعه(ع)، تاجگذاری شاهان و...نوشته شده است و به نوعی عصر صفوی را به تصویر کشیده اند.