موضوع این رساله ، طراحی بنایی فرهنگی- یادمانی در گرگان ( با هدفبالا بردن سطح آگاهی مردم از فرهنگ ، تاریخ و ... منطقه گرگان ، معرفی و بزرگداشت مشاهیر گرگان و ... ) در هماهنگی با ویژگی¬های فرهنگی ، طبیعی و ... منطقه گرگان است. شناخت ویژگی¬های فرهنگی کاربران برای طراحی محیط¬ها ضروری است ، زیرا انسان¬ها با فرهنگ¬ها و شیوه¬های زندگی متفاوت از فضا به روش¬های متفاوتی استفاده می¬کنند ، معانی متفاوتی را دریافت می¬کنند و بنابراین به ویژگی¬های کالبدی متفاوتی برای زندگی نیاز دارند. یکی از راه¬های شناخت یک فرهنگ ، رجوع به مظاهر آن است که هر یک محلی برای ظهور وجهه¬ای از همان فرهنگ هستند ، مانند آثار و بناهای تاریخی و فرهنگی؛ معماری سنتی ایرانی (در این¬جا معماری بومی منطقه گرگان) که کاملاً بر مبنای ویژگی¬های فرهنگی مردم شکل گرفته ، یکی از منابع مهم برای شناخت فرهنگ مردم است. یکی از اهداف این تحقیق ، به دست آوردن روشی برای دریافت شاخصه¬های فرهنگی با تأمل در معماری بومی است. به این منظور، از نظریات دو تن از محققان در زمینه فرهنگ و معماری ، آموس راپوپورت و هنی کولن ، استفاده شده است. بر مبنای نظر راپوپورت ، شیوه زندگی نمود عینی فرهنگ در معماری است. در این¬جا با ارائه تعریف دقیقی از شیوه زندگیو با استفاده از روش کولن دریافت شد که با تأمل درانتخاب¬های مردم در محیط ساخته شده برای پاسخ به نیازهای رابطه با خود ، خانواده ، خویشاوندان و جامعه ، می¬توان به برخی از شاخصه¬های فرهنگی مردم پی برد و این روش در معماری بومی گرگان به کار گرفته شد. به این منظور با استفاده از روش میدانی و مصاحبه با مردمی که در خانه¬های بومی گرگان زندگی کرده بودند، اطلاعاتی درباره نحوه بروز شیوه زندگی مردم در معماری گردآوری شد و با تحلیل نتایج ، به برخی از ویژگی¬های فرهنگی مردم گرگان پی برده شد. از آن¬جا که هدف از شناخت شاخصه¬های فرهنگی ، به کارگیری آن¬ها در معماری امروز است ، با در نظر گرفتن برخی از الگوهای معماری بومی منطبق با فرهنگ مردم و تطبیق آن¬ها با شرایط فرهنگی امروز ، برخی از الگوهای قابل استفاده در معماری امروز پیشنهاد شده است.