نام پژوهشگر: صفورا جوان سیامردی
طیبه عالی محمدرضا رضایی
آب از گرانبهاترین منابع طبیعی بوده که تنها قسمتی از آن را می توان بطور قابل قبولی باز یابی نمود . تامین آب سالم یکی از ضروریات حیات موجودات زنده بخصوص انسان می باشد امروزه به دلیل رشد فزاینده جمعیت و افزایش مصرف آب ،رشد شهر سازی و افزایش صنایع آلوده کننده آب ،شیوه های نامناسب و غیر اصولی کشاورزی همگی از عوامل نابودی چرخه منظم آب در سطح جهان است که نوعی تهدید جدی برای جامعه بشریت محسوب می شوند. کشورایران باپراکنش بسیارنامنظم بارندگی به لحاظ مکانی وزمانی، از پتانسیل بالایی از نقطه نظر منابع آبی برخوردار نیست. دریاچه ها و مخازن همواره به عنوان منابع مهم تامین آب آشامیدنی و کشاورزی مورد توجه جوامع انسانی قرار گرفته اند ، در این خصوص به منظور استفاده بهینه از این منابع آبی نیازمند روش های مناسبی جهت پایش و تعیین کیفیت این منابع آبی می باشیم .با توجه به اهمیت مخازن چاه نیمه سیستان که بخش مهمی از آب آشامیدنی شهرستان زابل و زاهدان را تامین می نماید ارزیابی کیفی این مخازن ضروری می باشد. یکی از روش های بسیار ساده و دور از پیچیدگیهای ریاضی وآماری که می تواند شرایط کیفی آب را بازگو وبعنوان یک ابزار مدیریتی قوی برای تصمیم گیری های مربوطه استفاده شود استفاده از شاخص های کیفی آب می باشد .شاخص های کیفی آلودگی روش هایی هستند که در مدیریت کیفی آب می توان از آن شاخص ها با ساده سازی و کاهش اطلاعات خام واولیه علاوه بر بیان کیفیت آب ،روند تغییرات کیفی آب را در طول مکان و زمان نشان داد.در این تحقیق نیز برای ارزیابی کیفی آب مخازن چاه نیمه سیستان ویلکوکس به مدت هفت ماه (از فروردین تا مهر سال 92)از شاخص های nsfwqi،شاخص ساده مدیریتی سید ،شاخص شولر و شاخص ویلکوکس استفاده شد. نتایج بدست آمده توسط شاخص nsfwqi نشان می دهد که آب مخازن چاه نیمه دارای کیفیت خوب تا متوسط می باشد که بهترین کیفیت در ماه فروردین با ارزش عددی 78 کیفیت خوب و کمترین در ماه مرداد با ارزش عددی 68 کیفیت متوسط می باشد و تغییرات فصلی تأثیر به سزایی در کیفیت آب مخازن دارد بر اساس شاخص مدیریتی سید این منابع دارای آبی با کیفیت قابل قبول تا حاشیه ای می باشند بهترین کیفیت در ماه فروردین با ارزش عددی 2/11 کیفیت قابل قبول و کمترین در ماه مرداد با ارزش عددی 1/84کیفیت حاشیه ای می باشد که با نتایج به دست آمده توسط شاخص nsfwqi مشابه می باشد. براساس شاخص شولر آب از لحاظ شرب دارای کیفیت قابل قبول بوده و از لحاظ کشاورزی بر اساس شاخص ویلکوکس در رده که نشان دهنده ی کیفیت متوسط است می باشد .با توجه به اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که آب هر سه مخزن چاه نیمه دارای کیفیت یکسانی می باشند که این به علت یکسان بودن آب ورودی در هر سه چاه نیمه و بسته بودن این محیط و عدم ورود هیچگونه فاضلاب شهری ، کشاورزی و صنعتی می باشد و در بین این شاخص ها شاخص nsfwqi به علت دادن ارزش به هر پارامتر و در نظر گرفتن پارامترهای کلیفرم مدفوعی ، فسفات و نیترات نسبت به شاخص های دیگر به کار رفته در این تحقیق نتایج بهتری از کیفیت آب نشان می دهد.