نام پژوهشگر: حمیدرضا آیت‌اللهی

تحلیل و مقایسه ی آرای ابن سینا و ابوالبرکات بغدادی در حوزه طبیعیات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده تاریخ 1391
  عبدالرسول عمادی   غلامحسین رحیمی

در این رساله به "تحلیل و مقایسه ی آرای ابن سینا و ابوالبرکات بغدادی در حوزه طبیعیات" پرداخته می شود. برای این منظور در فصل اول به سابقه این مفاهیم در میان دانشمندان یونانی و مسلمان و کتب و مقالاتی که در اطراف این موضوع به نگارش در آمده اند، به عنوان پیشینه پژوهش توجه می گردد، در فصول بعد هر یک از مفاهیم طبیعت، جسم، مکان و خلاء، زمان و حرکت از دیدگاه ابن سینا و ابوالبرکات بغدادی مطرح شده و تحلیل می گردند و در انتهای هر فصل آرای آن دو در موضوع یاد شده با یکدیگر مقایسه می گردد. در فصل پایانی نیز نتیجه گیری کلی و پیشنهادات ارائه می گردد. این دو دانشمند هر دو بر تمایز میان طبیعت و نفس و نحوه کارکرد این دو نیرو تاکید می ورزند. تعریف ابوالبرکات از جسم نیز به مانند تعریف ابن سینا به مفاهیم هیولی و صورت گره خورده است، ابن سینا بر تناهی ابعاد استدلال می کند و ابعاد بالفعل را متناهی می داند. ابوالبرکات نتوانسته است تناهی ابعاد بالفعل را رد کند و آنچه او در صدد اثبات آن است بی نهایت بودن ابعاد موهوم و ذهنی است. ابن سینا در صدد اثبات این نظر است که مکان هیولا ، صورت بعد یا خلاء نیست و بنابر این نهایت سطح جسم است. او با انواع دلایل به رد خلاء اقدام می کند. ابوالبرکات بغدادی می گوید مکان همه حجمی است که جسم درآن واقع می شود. ابن سینا خلاء را غیر ممکن می شمارد اما ابوالبرکات در صدد اثبات امکان خلاء است. ابن سینا چون زمان را جوهری مستقل نمی پنداشته است، لاجرم آن را عرضی برای حرکت و درک مفهوم زمان را مستلزم توجه به تفاوت حرکت ها می داند. ابوالبرکات بغدادی اما معتقد است زمان به مجرد تامل توسط انسان ادراک می شود، وجود زمان مقدم بر وجود هر حرکت و متحرکی است ودر صورت ساکن شدن همه متحرکها نیز زمان به سیر خود ادامه می دهد. اگر چه ابوالبرکات دراین که فاعل حرکت یا طبیعی یا قسری و یا ارادی است با ابن سینا موافق است، اما می گوید دو فاعل در حرکت جسم موثر است، یکی نیروی خارجی و دیگری جرم یا ماده اولیه جسم. ابن سینا با توقف حرکت و وجود سکون میان دو حرکت در راستای قائم موافق است و ابوالبرکات منکر چنین سکونی است. ابوالبرکات بغدادی را باید در همان سنت ارسطویی سینایی شناخت و نقدهای او را مکمل دیدگاههای ابن سینا به شمار آورد.

چیستی فیلم: بررسی تحلیلی ـ انتقادی نظریه «شکل گرا» و «واقع گرا» با تاکید بر آراء کراکوئر و بالاژ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  احمدرضا معتمدی   حمیدرضا آیت اللهی

رساله پیش رو، اجمالاً به تقریر جامعی از تکون تدریجی نظریه «شکل گرا» و «واقع گرا» (تا پایان دوره کلاسیک یعنی آراء «بالاژ» و «کراکوئر»: دهه 60 قرن گذشته) معطوف به پرسش اصلی فلسفه فیلم: «سینما چیست؟»، با ابتناء بر زیرساخت های فلسفی و زیباشناختی آن، در آراء فیلسوفان متقدم پرداخته و ضمن کاوش های تحلیلی و انتقادی، امکان گذار از دوگانه انگاری فلسفی و زیباشناختی «شکل گرا ـ واقع گرا» را مورد توجه قرار داده است.

نقد و ارزیابی رویکردهای اصلی موجود در فلسفۀ پزشکی و ارائه مدلی بر اساس دیدگاه هرمنوتیک گادامر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - دانشکده علوم انسانی 1393
  علیرضا منجمی   حمیدرضا آیت اللهی

فلسفه پزشکی با این پرسش اساسی شروع شده است که چه نسبتی میان فلسفۀ علم و فلسفۀ پزشکی برقرار است. اگر در این ربط و نسبت مداقه کنیم در اصل، پرسش از چیستی پزشکی است. به بیان دیگر پرسش این است که آیا پزشکی علم است یا نه؟ در پاسخ به این پرسش فیلسوفان پزشکی به دو گروه تقسیم شدند. دستۀ اول را گروه علم گرا می نامیم که قائل به این بودند که پزشکی علم است. این گروه تلاش کردند با بهره گرفتن از دستاوردهای فیلسوفان علم به تاملات فلسفی در حوزۀ طب دست بزنند. گروه دوم از منتقدان قرائت علم گرا در طب بودند و بر جنبۀ انسانی طب تاکید داشتند. به بیان دیگر آنها تلاش می کردند تا با برجسته کردن جنبه های انسانی طب در فلسفۀ پزشکی، بنیانی فلسفی برای اخلاق پزشکی دست و پا کنند. در ابتدا با نگاهی تاریخی سیر تطور فلسفۀ پزشکی مورد مداقه قرار خواهد گرفت و پس از آن به معرفی و تبیین دو رویکرد اصلی علم گرا و انسان گرا خواهیم پرداخت. پس از آن با نقد هر دو رویکرد و نشان دادن نابسندگی آنها در تبیین طب در فصل سوم به ارائۀ مدلی خواهیم پرداخت که تبیین جامعی از طب ارائه کند. در فصل چهارم رویکرد مختار این طرح کاویده خواهد شد و نشان داده می شود که هرمنوتیک فلسفی گادامر چارچوب فلسفی مناسبی برای این الگوی جامع فراهم می کند. در فصل پایانی ضمن جمع بندی رویکرد مختار این رساله در تبیین چند مشکل عمدۀ کشور در حوزۀ سلامت به کار گرفته خواهد شد