نام پژوهشگر: پرستو حیدری

مقایسه روایتگری در شعر ملک الشعرای بهار و پروین اعتصامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  پرستو حیدری   غلامحسین شریفی ولدانی

روایتگری و روایت شناسی یکی از مباحث نوپا، در سیر مطالعات ادبی ست که با و جود بررسی های متعدد متون کهن ادب فارسی از این منظر امّا باز ظرفیت بالایی برای مطالعه و باز بینی متون مختلف ادبی دارد. برخی از شاعران به دلیل هم گرایی با نثر و خاصیت القایی داستان از امکانات و عناصر روایی در سرایش شعرهای خود استفاده کرده اند. پروین و بهار نیز از جمله کسانی هستند که کوشیده اند با بهره گیری از داستان و روایت افکار و عقاید خود را بیان کنند . این دو شاعر که دریک دوره زمانی قرار دارند، هر کدام به نحوی از اوضاع زمان خود متأثر بوده و در شعر خود به شکلی آن را نشان داده اند. در این پژوهش با توجه به نظریات مختلفی که در حوز? روایت شناسی و روایتگری وجود دارد. شعر این دو شاعر بررسی شد. بررسی ها نشان می دهد، بهار به صورت پراکنده ای از گونه های مختلف روایی چون مناظره، زندگی نامه، حکایت، قصه، اسطوره و حتی داستان بهره برده است. در حالی که در آثار روایی پروین تنها دو گونه روایی حکایات تمثیلی و مناظره ها وجود دارد. به همین دلیل در آثار روایی پروین انسجام بیشتری وجود دارد. به طور کلی بهار در روایتگری خود بیش از پروین تحت تأثیر آثار غربی بوده است. پروین نیز با اینکه از آثار غربی تأثیراتی پذیرفته ولی این تأثر تنها در سطح مضمون و محتوا بوده است. او سعی کرده مضامینی را که از ادبیات غرب برگرفته، در قالب و شکل اشعار روایی کهن پرداخته کند. همچنین بر اساس نظریه های جدیدی چون روایت شنو در بحث روایتگری، مخاطب روایت های این دو شاعر در متن بیشتر مشخص شده است. مخاطبان سیاسی که در شعر بهار نام آن ها ذکر شده جنبه های سیاسی شعر او را به عنوان یک مرد سیاسی نمایان تر کرده است . از طرفی درشعر پروین هیچ گاه به صورت واضح به مخاطب خاصی اشاره نشده اگرچه گاه انتقاد می کند و لحنی برنده علیه ظلم و بیداد دارد. ولی نکات تربیتی که در شعر خود بیان کرده، جامعه مخاطبان او را در سطح وسیع تری قرار داده. است.