نام پژوهشگر: پژمان درخشان علمدارلو
پژمان درخشان علمدارلو غلامحسین اکبری
روندیابی سیل به دو روش هیدرولیکی و هیدرولوژیکی قابل مطالعه است. اساساً روش های هیدرولیکی مبتنی بر حل همزمان معادلات دیفرانسیل جزئی اندازه حرکت و پیوستگی هستند. معادلات حاکم، غیرخطی و پیچیده بوده و با روش های تحلیلی قابل حل نمی باشند. روش های هیدرولوژیکی مبتنی بر حل معادله پیوستگی و یک معادله دیگر که غالباً ذخیره را به عنوان تابعی از دبی های ورودی و خروجی بازه مورد مطالعه در نظر می گیرد، می باشند، در حالیکه در روش های هیدرولیکی، معادلات پیوستگی و اندازه حرکت، که در حالت یک بعدی همان معادلات سنت – ونانت هستند، به طور همزمان به صورت عددی حل می شوند. در مطالعه حاضر به بررسی چندین روش هیدرولیکی و هیدرولوژیکی روندیابی سیلاب در بازه ای از رودخانه قره آغاج به کمک نرم افزار mike 11، hec-ras 4.1 و hec-hms پرداخته شده است. ابتدا روندیابی توسط مدل hec-ras صورت گرفته است و پس از ارزیابی مدل مشخص شده که نقطه اوج هیدروگراف خروجی محاسباتی به اندازه 4/. درصد خطا نسبی نسبت به هیدروگراف خروجی مشاهداتی از خود نشان می دهد. سپس روندیابی توسط مدل mike 11 انجام شد که در این نرم افزار از سه روش هیدرولیکی کمک گرفته شد مقدار این خطا در روش دیفیوژن 98/5 درصد، در روش دینامیک کامل 05/6 درصد و در روش دینامیک کامل مراتب بالاتر 3/8 درصد محاسبه شد. سپس روندیابی توسط مدل hec-hms انجام شد که این نرم افزار روندیابی را به دو روش هیدرولوژیکی تأخیر زمانی و ماسکینگام انجام داد که میزان خطای نسبی در روش اول 3/6 درصد و در روش دوم 22/8 محاسبه گردید اما در نقاط دیگر مقدار خطا در روش ماسگینگام کمتر از روش تأخیر زمانی بود، البته خطای محاسبه شده فقط مربوط به نقطه اوج هیدروگراف می باشد. با مقایسه سه نرم افزار نتیجه گرفته شد که مدل hec-ras نتایج دقیق تری نسبت به دو مدل دیگر از خود نشان می دهد. همچنین روندیابی مخزن سد سلمان فارسی واقع بر رودخانه قره آغاج توسط مدل hec-hms انجام شد که با مقایسه هیدروگراف ورودی و خروجی تطابق خوبی با یکدیگر داشتند که متوسط درصد خطای نسبی 72/11 درصد بود. در پایان شبیه سازی مخزن به روش سیاست بهره برداری استاندارد توسط نرم افزار matlab انجام گردید و مخزن در دو حالت s=0 و s=700 مورد بررسی قرار گرفت که با توجه به نیاز پایین دست در حالت اول مقدار رهاسازی برابر 48007/1 میلیون متر مکعب بر ثانیه و در حالت دوم مقدار رهاسازی برابر 2308/1 میلیون متر مکعب بر ثانیه محاسبه گردید.