نام پژوهشگر: مژگان خداپرست کازرونی
مژگان خداپرست کازرونی محمد پورکاظمی
از آنجا که ماهیان خاویاری فاقد صفات جنسی خارجی هستند، تشخیص جنسیت آنها در مراحل لاروی، جوانی و حتی ماهیان بالغ بر اساس شکل ظاهری امکان پذیر نیست. در تکثیر مصنوعی ماهیان خاویاری، تشخیص جنسیت مولدین دارای اهمیت است. علاوه بر این در پرورش ماهیان خاویاری، افزایش تولید خاویار پرورشی مستلزم جداسازی ماهیان نر و ماده می باشد تا ماهیان نر در سنین پایین به عنوان گوشت به بازار مصرف عرضه شده و افراد ماده تا رسیدن به مرحله تولید خاویار، در شرایط مطلوب نگهداری شوند. در حال حاضر پرورش دهندگان جنسیت ماهیان 4-3 ساله را با استفاده از تکنیک جراحی و بررسی گنادها مشخص می نمایند که روشی تهاجمی و تنش زا می باشد. با توجه به عدم موفقیت روش های غیر هدفمند مبتنی بر pcr در شناسایی توالی های وابسته به جنس در ژنوم این ماهیان، هدف از انجام این تحقیق بررسی امکان کشف نشانگرهای جنسی ژنتیکی در ژنوم فیل ماهی دریای خزر به صورت هدفمند و بر اساس نشانگرهای جنسی شناخته شده در سایر موجودات زنده بود. با کاوش در پایگاه های رایانه ای، 101 توالی جنسی مربوط به موجودات دیگر (شامل جانوران و گیاهان) یافت شد و برای کاوش هدفمند ژنوم ماهیان خاویاری مورد استفاده قرار گرفت. به همین منظور دو خزانه از dna ژنومی افراد نر (ترکیبی از dna پنج عدد نر) و ماده (ترکیبی از dna پنج عدد ماده) مهیا گردید. با کاربرد 101 پرایمر 10 نوکلئوتیدی (rapd)، در مجموع 2846 باند تولید شد که الگوی باندی کلیه پرایمرهای مورد بررسی در جنس نر و ماده یکسان بود و هیچ گونه تفاوتی مشاهده نگردید. نتایج این تحقیق نشان داد که کروموزوم های جنسی فیل ماهی (huso huso) در حد کمی متمایز بوده و شامل توالی هایی است که مکمل پرایمرهای جنسی موجودات دیگر که در این پژوهش مورد آزمون قرار گرفتند نمی باشد.