سیدمحمدعلی جمالزاده در کنار روشنفکران عصر خود گروهی بودند که هم در مسائل مشروطه و هم در مسائل بعد از مشروطه نقش اساسی داشتند. از این منظر حضور جمالزاده در مسائل مربوط به مشروطه و بعد آن با وجود آن که نه دهه عمر خود را در خارج از مرزهای ایران گذراند جای بحث و بررسی است.حضور در کمیته ملیون ایرانی و فعالیت های سیاسی وطن خواهانه روشنفکرانی ایرانی تبعیدی در دوران جنگ جهانی اول به واسطه ی رابطه نزدیک و برادرگونه با سیدحسن تقی زاده، تجربیات و فعالیت های سیاسی جمالزاده را به عنوان روشنفکر ایرانی پررنگ تر از قبل نمایان ساخت. در کنار رویکرد سیاسی، آثار و نوشته های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی او پیوندی عمیق و ناگسستنی با رسالت روشنفکری و ملی گرایانه ی جمالزاده دارد. حرکت در مسیر حوزه ادبیات داستانی و نگارش اولین داستان « فارسی شکر است» آغازگر ایفای نقش رسالت فرهنگی ـ ادبی جمالزاده شد.جمالزاده رسالتی که خود زمانی بر عهده داشت را به روشنفکران جامعه واگذار می کند و این مسئولیت روشنفکران ایرانی است که باید تلاش کنند تا آزاد از قید تعصب و به دور از سلطه قدرت های بشری در مقام یک فرد بی طرف، در بالا بردن خرد و شعور اجتماعی مردم گام بردارند و مفاهیمی نظیر آزادی و تساًهل مذهبی را ترویج دهند.