نام پژوهشگر: خسرو احمدی اقدم

بررسی روند توسعه الگوی فیزیکی شهرها در ارتباط با حوزه نفوذ پیرامون آن با استفاده از مدل آنتروپی شانون و سیستم اطلاعات جغرافیایی( مطالعه موردی شهر بوکان از سال 1365تا 1391)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  خسرو احمدی اقدم   محسن احد نژاد روشتی

در دهه های اخیر شهرها به شکلی بی برنامه رشد کردند و محدوده های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیدند، یا توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه ریزی، تنگ و جسته و گریخته بود این معضل، به الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری (sprawl) معروف گردیده و منشأ بسیاری از مشکلات در شهرهای جهان در حال توسعه و توسعه یافته شده است. شهر بوکان نیز در طول سالهای اخیر در طول زمان رشدی نامتوازن و به شکل پراکنده داشته است. در این پژوهش به تحلیل عوامل موثر بر گسترش کالبدی شهرها پرداخته شده است و شهر بوکان به عنوان نمونه موردی انتخاب شده است. روش های مورد استفاده در این پژوهش توصیفی تحلیلی- تطبیقی می باشد که در آن برای ترسیم نقشه گسترش فیزیکی شهر از تصاویر ماهواره ای و با استفاده از نرم افزار( idrisi) بهره گرفته شده است. همچنین از نرم افزار arc gis جهت ترسیم نقشه ها و از excel و spss برای تحلیل داده های پرسش نامه استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که عوامل موثر در گسترش شهر مانند حوزه نفوذ، مهاجرت، عوامل قومی و نژادی و نقش چهار راهی از لحاظ فیزیکی تأثیر شگرفی بر گسترش شهر بوکان گذاشته اند. همچنین این پژوهش با بهره گیری از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش این شهر پرداخته شده است. براساس داده ها که نتایج آنها حاکی از آن است که رشد سریع شهر از دهه 1365 شروع شده بود، اما تا دهه 1375 شهر به صورت فشرده رشد کرده است، اما از این سال به بعد مساحت شهر سه برابر شده است، و رشد بی قواره شهری رخ داده و میزان آن بر اساس مدل هلدرن 35 درصد بوده است بر اساس مدل های آنتروپی گسترش شهر تا سال 1385 به صورت پراکنده و افقی بوده ، اما از این سال تا 1385 شدت پراکندگی و رشد شهر افزایش یافته، به طوری که از تراکم 148 نفر در هکتار در سال 1365 به 98 نفر در هکتار در سال 1390 رسیده است .و با توجه به نتایج پژوهش، الگوی رشد فشرده و بافت شعاعی به عنوان الگوی توسعه آتی شهر پیشنهاد می شود.