اصولاً توزیع مناسب خدمات برای کاهش نابرابری¬های فضائی و ارتقاء کیفیت محیط زندگی و رسیدن به پایداری شهری مستلزم درک تحلیلی درست از وضع موجود می¬باشد. در عین حال عدم توجه به توسعه پایدار در اغلب کشورها، شهرها را با چرخه نامطلوبی از عدم تعادلهای اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی روبرو کرده، و آنها را با چالش های بی سابقه ای همچون فقر، نزول کیفیات زندگی، شکاف های درآمدی، از هم گسیختگی¬های اجتماعی و بی¬عدالتی در توزیع خدمات مواجه نموده است. ازاین رو ضروری است تا بررسی و شناخت شهرها و تحلیل قابلیت¬ها و تنگناهای آنها در فرآیند برنامه¬ریزی شهری بیش ازپیش مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی ابتدا جایگاه ایران از لحاظ پایداری توسعه انسانی نسبت به وضع موجود بین¬المللی مورد بررسی قرار گرفته است، سپس وضعیت اقتصادی، اجتماعی، زیستی و کالبدی شهر ایرانشهر و مقایسه آن با متوسط نظام شهری کشور با استفاده از آزمون ویلکاکسون بررسی، تحلیل و نتایج آن در این پژوهش ارائه گردیده است. نتایج حاصل از آن نشان می¬دهد که شهر ایرانشهر به لحاظ شاخص¬های توسعه پایدار از تفاوت معناداری نسبت به متوسط نظام شهری کشور برخوردار نمی باشد. همچنین در راستای نوع پژوهش که کاربردی- توسعه¬ای است برای برنامه¬ریزی بهینه و حرکت به سمت توسعه پایدار شهری منطقه مورد مطالعه متغیرهای تأثیرگذار دراین ارتباط انتخاب و سپس با توجه به شرایط وضع موجود به ارزیابی و وزن دهی هر یک از متغیرها با بهره گیری از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) به ترکیب آنها اقدام شد. در نهایت نتایج تحقیق نشانگر آن است که متغیرهای مسکن، بهداشت و درمان، آموزش، کاهش فقر، اختلافات اجتماعی، تسهیل سرمایه¬گذاری و اشتغال زایی بیشترین اهمیت برای برنامه¬ریزی توسعه پایدار شهری در ایرانشهر را دارا می¬باشند. نتایج حاصل از بررسی آزمون ویلکاکسون برای بررسی وضعیت شاخص های توسعه پایدار ایرانشهر نسبت به کل کشور نشان داد که در زمینه شاخص های زیست اجتماعی در شهر ایرانشهر از مجموع 10 شاخص در 7 شاخص از سطح ملی بالاتر است و در 3 شاخص پایین¬تر از سطح ملی می باشد. در زمینه شاخص های کالبدی شهر ایرانشهر از مجموع 10 شاخص در 8 شاخص از سطح ملی بالاتر است و تنها در 2 شاخص پایین-تر از سطح ملی می باشد. در زمینه شاخص اقتصادی شهر ایرانشهر از مجموع 8 شاخص در 3 شاخص از سطح ملی پایین¬تر است و در 4 شاخص بالاتر از سطح ملی می باشد و در یک شاخص با هم برابر هستند. در زمینه شاخص های اجتماعی که شهر ایرانشهر از مجموع 10 شاخص در 4 شاخص از سطح ملی بالاتر است و در 6 شاخص پایین تر از سطح ملی می باشد. اما آزمون معنی داری ویلکاکسون نشان می دهد که در کل تفوت معنی داری بین ایرانشهر و سطح ملی در شاخص های توسعه پایدار وجود ندارد.