نام پژوهشگر: عاطفه رسولی زمهریر
عاطفه رسولی زمهریر جعفر احمدی
گیاهان به عنوان منبعی از متابولیت های ثانویه از جمله فنولیک اسید ها شناخته شده هستند که دارای فعالیت های بیولوژیکی زیادی می باشند و به طور گسترده در صنایع غذایی و داروسازی مورد استفاده قرار می گیرند. رزمارینیک اسید یک ترکیب فنولی است که در بسیاری از گیاهان خانواده نعناعیان به خصوص نعناع قمی یافت می شود و دارای خواص بسیاری از جمله آنتی اکسیدانتی، ضد سرطان، ضد التهاب و غیره می باشد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش های شوری، خشکی، سالیسیلیک اسید و تیماردهی همزمان خشکی و شوری با سالیسیلیک اسید بر میزان محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل، محتوای رزمارینیک اسید، وانیلیک اسید، کوماریک اسید و فرولیک اسید و میزان بیان ژن های فنیل آلانین آمونیالیاز ((pal1 و تیروزین آمینوترانسفراز (tat) به عنوان کلید های مسیر بیوسنتز رزمارینیک اسید و همچنین کاتالاز (cat) و آسکوربات پراکسیداز(apx) به عنوان ژن های آنتی اکسیدانتی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که محتوای نسبی آب برگ (rwc) تحت تأثیر تیماردهی قرار گرفت و تنش خشکی باعث کاهش معنی دار آن به میزان 37% نسبت به شاهد شد در صورتی که میزان کلروفیل در شرایط مختلف تیماردهی افزایش و یا کاهش معنی داری نشان نداد. بیان ژن های apx، cat و pal1 تحت تأثیر تنش خشکی به ترتیب به میزان 5، 5/3 و 5/3 برابر نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین میزان محتوای رزمارینیک اسید 2 برابر و کوماریک اسید 6/1 برابر تحت تأثیر تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش داشت اما بیان بالای ژن tat تحت تأثیر تنش خشکی- سالیسیلیک اسید به دست آمد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت تنش های محیطی به خصوص شوری و خشکی باعث ایجاد تنش اکسیداتیو در گیاه شده و به این ترتیب ترکیبات فنولی که به عنوان آنتی اکسیدانت در گیاهان عمل می کنند تحت این شرایط بیشتر تجمع می یابند.