مقدمه: با توجه به اهمیت هورمون های جنسی و به ویژه استروژن ها در تمایز جنسیتی مغز، افزایش یا کاهش دسترسی مغز در حال تکوین به این هورمون ها می تواند یکی از دلایل بروز دی مورفیسم در آناتومی و فیزیولوژی دستگاه عصبی و نیز استعداد ابتلای به بعضی از اختلالات نوروفیزیولوژیک از جمله تشنج و صرع باشد. در این فرآیند علاوه بر استروژن های درون زاد، استروژن های محیطی نیز می توانند اثرگذار باشند. در پژوهش حاضر اثرات نر زایی تجویز مادری استرادیول و عصاره هیدروالکلی سویا، به عنوان استروژن محیطی، بر آستانه و شدت تشنج پذیری در زاده های ماده بالغی که در مرحله دی استروس سیکل جنسی قرار داشتند مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش ها: موش های صحرایی باردار در روزهای 19 حاملگی تا دو روز پس از زایمان (به مدت 5 روز) تحت تیمار با 17-بتا استرادیول( mg/kg; sc15/0) و عصاره هیدروالکلی سویا (mg/kg60؛ به روش گاواژ) قرار گرفتند. به گروه شم روغن کنجد تجویز شد و گروه کنترل هیچ گونه تیماری دریافت نکرد. پس از آن زاده های ماده بالغ هر گروه در سن 2 ماهگی، و زمانی که در مرحله دی استروس سیکل جنسی قرار داشتند، تحت القای تشنج ناشی از ptz mg/kg; ip)40) قرار گرفته و آستانه تشنج پذیری و شدت تشنج در آنها اندازه گیری و مورد مقایسه قرار گرفت. برای تعیین مرحله دی استروس سیکل جنسی از روش سیتولوژی اسمیر واژن استفاده گردید. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تشنج القایی ناشی از ptz نشان داد که شدت تشنج در گروه آزمایشی استرادیول در مقایسه با گروه کنترل و شم کاهش یافت. اما میانگین زمان ورود به هر یک از مراحل تشنج در هیچ کدام از گروه های آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل و شم تفاوت معنی داری نداشت. حدود 40 درصد از موش های گروه تیمار شده با استرادیول در مقایسه با گروه کنترل مراحل 3 تا 5 تشنج، یعنی حملات ژنرالیزه، را بروز ندادند. نتیجه گیری و بحث: از نتایج حاصل از مطالعه حاضر چنین بر می آید که تیمار مادری موش های صحرایی باردار با استرادیول در فاصله زمانی روزهای 19 حاملگی تا 2 روز پس از زایمان، یعنی در زمانیکه مغز جنین ها و نوزادان در حال عبور از دوره های بحرانی تمایز جنسیتی مغز می باشند، احتمالا موجب موسکولینیزه کردن مغز جنین های ماده و در نتیجه بروز ویژگی های مربوط به جنس نر در موش های ماده گردیده است. بدین صورت که در مقایسه با گروه کنترل، زاده های ماده گروه استرادیول به نسبت کمتری دچار تشنج ژنرالیزه شدند. لذا چنین به نظر می رسد که تیمار مادری با استرادیول شدت تشنج زاده های ماده را نیز کم می کند. از نتایج حاصل از گروه تیمار شده با عصاره سویا (به عنوان استروژن محیطی) چنین بر می آید که مصرف این ماده در طی دوره تمایز جنسیتی مغز جنین، تاثیری بر آستانه تشنج پذیری و شدت تشنج ناشی از ptz در زاده های ماده بالغ ندارد.