نام پژوهشگر: مهسا عادل

اشتباهات غیر موثر در صحت و نفوذ عقد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - موسسه آموزش عالی کار قزوین - معاونت دانشجویی و فرهنگی 1392
  مهسا عادل   علیرضا رجب زاده

اشتباه عبارت است از اعتقاد (پندار یا تصور)نادرست یا غیر دقیق از واقعیت در خصوص یکی از عناصر عمل حقوقی .قصد و رضا از جمله اجزای اراده می باشند که با توجه به مسایل مختلف حقوقی از جمله مبحث خیارات ،اکراه،و کلا مباحثی همچون بطلان ،عدم نفوذ،و...از اهمیت بیشتری برخوردارند.فقدان هر یک از این اجزا عیب اراده تلقی می شود ،بنابراین ،اراده بدون قصد معیوب است. هرچند باید اذعان نمود که به لحاظ رکنیت قصد،با نبود آن اراده ها نیز وجود نخواهد داشت. فقدان قصد ،نفسانی برای اراده است و نقصان ،عیب محسوب می شود.چنانکه فقدان جزءدیگر اراده(رضا)نیز عیب اراده محسوب می شود.بنابراین عیب اراده از چند فرض خارج نیست،فقدان قصد،فقدان رضا،عیب رضا،نتیجه فقدان قصد،بطلان و نتیجه فقدان رضا ،عدم نفوذ و نتیجه عیب رضا،خیار فسخ می باشد و در مواردی هم هیچ کدام از این ضمانت اجراها اعمال نمی شود که موضوع تحقیق می باشد.با توجه به ماده 183 قانون مدنی عقد عبارت اند از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد .اما در مواردی مشاهده می شود یک طرف یا هر دو طرف قرارداد در مورد موضوع قرارداد که عبارت اند از:خود موضوع قرارداد،شخص طرف قرارداد،علت یا جهت تعهد، انگیزه یا جهت قرارداد،اوصاف قراردادو.. اشتباهی رخ میدهد. اشتباه بر اساس موضوع قرارداد و شرایط قرارداد به دو بخش موثر(بطلان،عدم نفوذ،فسخ قرارداد،) و غیر موثر تقسیم میشود.یکسری از شرایط موجب می شوند تا اشتباه در قرارداد تاثیر گذار باشد که عبارت اند از اینکه اشتباه وارد قلمرو تراضی طرفین شده باشد و از نظر متعاقدین اساسی و مهم باشد به اندازه ای که هویت و اساس و پایه تحقیق بر آن بنا شده باشد و همچنین موجب ورود ضرر شود.اما در صورتی که این شرایط موجود نباشند و متعاقدین در صورت اشتباه به قرارداد خود ادامه دهند و برای آنها آنقدر مهم و اساسی نباشد و فرع بر معامله باشدو همچنین خواستار بطلان و فسخ معامله شوند آن اشتباه غیر موثر می باشد.این تحقیق می خواهد بین دوعنصر مهم(حفظ مصلحت و منفعت جامعه و احترام به آزادی اراده طرفین) تعادل بر قرار سازد.از طرفی برای احترام به آزادی و اراده طرفین باید به محض ورود ضرر به آنها قرارداد باید باطل شود واز طرفی دیگر این از هم پاشیدن ها و این متزلزل ساخنتنها موجب هرج و مرج در جامعه و از بین رفتن نظم جامعه خواهدشد.تا به حال تحقیق ،مقاله،پایان نامه ای راجع به اشتباه غیر موثر صورت نگرفته است که یکی از اهداف برای نگاشتن این پروژه می باشد. به همین دلیل این تحقیق بر سه فصل اصلی که فصل اول در مورد کلیات و مفاهیم اشتباه می باشد که دارای بخش های من جمله:تاریخچه اشتباه،مفهوم لغوی و اصطلاحی اشتباه،ارتباط اشتباه با مفاهیم مشابه،تقسیمات اشتباه از لحاظ ارتباط آن با اطراف قرارداد،انواع اشتباه از حیث متعلقات آن وشرایط تاثیر اشتباه می باشد در فصل دوم با اشتباه موثر پرداخته شده است که حاوی اشتباه موجب بطلان و مصادیق آن ،اشتباه موجب خیار و مصادیق آن می باشد و در فصل سوم که موضوع اصلی این تحقیق می باشد پرداختن به اشتباه غیر موثر است که مشتمل بر اشتباه غیر موثر در شخص طرف قرارداد،اشتباه غیر موثر در اوصاف موضوع قرارداد،اشتباه در ضمیمه عوضین قرارداددر حقوق ایران و فقه امامیه،اشتباه در تعادل ارزش عوضین،اشتباه در انگیزه های درونی،اشتباه در قانون،اشتباه در محاسبه و ارقام و اظهارات خلاف واقع می باشد.