با استقرار حاکمیت ساسانیان به دست اردشیر بابکان در 224 م. به تدریج وحدت سرزمینهای ایرانی دوباره تحقق پذیرفت. ساسانیان حکومتی یکپارچه تاسیس کردند، که متکی به دین رسمی و تمدنی بود که شاید از جنبه ایرانیت در سراسر تاریخ طویل ایرانیان نظیر نداشته است. وقتی یزدگرد در 399 م. به حکومت رسید، روحانیون زردشتی و بزرگان ایرانی دارای قدرت بسیاری بودند، و برخی مقامات مانند موبدان موبد دارای مرتبه ای بود که با مقام شاه رقابت می کرد. یزدگرد موفق شد قدرت آنها را کاهش دهد، به علاوه این پادشا صلح دوست بود و به علت مدارا با ادیان دیگر در متون یهودی – مسیحی، چهره ای پسندیده دارد. پس از یزدگرد، پسرش بهرام پنجم به حکومت رسید، وی سیاستی متفاوت با پدرش در پیش می گیرد . بهرام برای حفظ تاج و تخت در برابر نفوذبزرگان که مخالف سلطنت او بودند، زمام امور را به آنها وامی گذارد، و با سیاست جلب حمایت روحانیون به آزار مسیحیان می پردازد. در این پژوهش که با مراجعه به کتابخانه ها، به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته،با توجه به سیاست دینی متفاوتی که این دو پادشاه در مقابل اشراف و روحانیون اتخاذ کرده اند، حکومت آنها از جنبه های مختلف مورد بررسی تطبیقی قرار می گیرد. به نظر می رسد یزدگرد اول با سیاست مدارا با مسیحیان، سعی بر این داشته متحدان و حامیانی برای مقابله با بزرگ مالکان که قدرت بسیاری یافته بودند، ایجاد کند. بهرام پنجم گرچه در تظاهربه خوشگذرانی و گذراندن اوقات خود به شکار و موسیقی، امور را به بزرگان می سپارد، اما هیچگاه از وضع مُلک و ملت غافل نشد.