نام پژوهشگر: مینا پاریاد
مینا پاریاد صمد سامانیان
قرن دهم و یازدهم هـ ق را می توان عصر طلایی هنر پارچه بافی در ایران نامید. عوامل متعددی در این دوره موجب رشد صنعت پارچه بافی شد، به طوری که استفاده ماهرانه از بافت های پیچیده، ترکیب رنگهای مختلف، نوآوری در طراحی و به کار بردن رشته های طلا و نقره در بافت پارچه موجب تولید منسوجات کم نظیری از جمله پارچه های زربفت شده است. قطعه پرده مورد پژوهش به شماره ثبت 3421 نمونه ای از پارچه های نفیس زربفت منسوب به دوره صفوی می باشد که در حال حاضر به صورت مانت شده در بخش مرمت موزه مقدم نگهداری می شود. این پایان نامه بر آن است تا با مطالعه تاریخی و هنری بر روی این اثر، به شناخت ویژگی و تکنیک بافت، جنس الیاف، نوع رنگ و تزئین فلزی پارچه بپردازد. با بررسی پارچه آسیب های متعددی نظیر سیاه شدن و جدایی تزئین فلزی، رنگ پریدگی و سایش الیاف رنگی، خشکی الیاف زمینه، از هم گسیختگی تار و پود و همچنین پارگی و کمبود الیاف قابل رویت می باشد که با شناخت دقیق آسیب ها به بررسی علل بروز آنها بر روی پارچه می پردازد. روش تحقیق در این پایان نامه در ابتدا به صورت توصیفی، تحلیلی و سپس مبتنی بر انجام آزمایش بوده و روش جمع آوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی، ضمن بررسی و مشاهدات مستقیم اثر و مطالعات آزمایشگاهی و روش های دستگاهی نظیر ftir و sem می باشد که سپس منجر به تحلیل نتایج می گردد. برای شناسایی الیاف از میکروسکوپ پلاریزه، آزمایش شیمیایی و روش دستگاهی ftir استفاده شد که با توجه به نتایج به دست آمده، تمامی الیاف پارچه از ابریشم می باشد. برای شناسایی رنگدانه الیاف قرمز پارچه، پس از استخراج رنگدانه با حلال مناسب، با استفاده از روش دستگاهی ftir مورد آزمایش قرار گرفت که بر اساس نتایج بدست آمده رنگدانه روناس تشخیص داده شد. در آزمایش شناسایی رنگدانه سبز الیاف، از معرف شیمیایی استفاده شد که با توجه به واکنش ایجاد شده وجود رنگدانه نیل در این الیاف اثبات گردید. همچنین برای شناسایی و بررسی تزئین فلزی گلابتون از روش دستگاهی sem استفاده شد که با توجه به تحلیل نتایج، نوارهای فلزی از جنس نقره خالص می باشند و بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی با لایه تیره رنگ سولفور پوشیده شده اند. با توجه به طرز قرارگیری تار و پود و رشته های گلابتون، تکنیک بافت به صورت ترکیبی و به روش لپه باف تاری می باشد. نظر به وضعیت کنونی شی و آسیب های ایجاد شده، مجموعه ای از عوامل مخرب درونی و بیرونی و همچنین شیوه نامناسب مرمت گذشته موجب این آسیب ها می باشد.