نام پژوهشگر: سمیه محمدزاده سپهری

مهندسی کریستال کمپلکس های جدید سری هالیدهای جیوه (ii) حاوی لیگاندهای کربوکسامیدی: بررسی تغییر موقعیت استخلاف حلقه ی فوران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1393
  سمیه محمدزاده سپهری   علیرضا سلیمی

در این پروژه تلاش شد تا با سنتز لیگاند کربوکسامیدی n-(2-پیرازین)-¬فوران-2-کربوکسامید (l1) حاوی حلقه¬های آروماتیک فوران و پیرازین به بررسی تاثیر برهم¬کنش¬های بین مولکولی این حلقه¬ها در انباشتگی ساختار کریستالی پرداخته شود. در ادامه با سنتز و بررسی ساختار کمپلکس¬های سری هالید جیوه(??) شامل (1) [hgcl2(l1)] و [hgbr2(l1)] (2)و [hgi2(l1)2] (3)، برهم¬کنش¬های مربوطه در ساختارهای کریستالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در ساختار کریستالی لیگاند کربوکسامیدی l1، برهم¬کنش¬های n-h…n، c-h…? و ?...? نقش مهمی در انباشتگی و پایدارکنندگی ساختار کریستالی داشته و به طور جالب توجهی این نحوه¬ی انباشتگی در ساختار کمپلکس¬های هم ساختار 1 و 2 تکرار گردیده است. در ادامه با توجه به اهمیت مطالعات سیستماتیک در مهندسی کریستال، سعی شد تا با تغییر موقعیت استخلاف حلقه-ی فوران، برهم¬کنش¬های ایجاد شده و نحوه¬ی انباشتگی ساختار لیگاند کربوکسامیدی و کمپلکس¬های هالید جیوه(??) آن مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا لیگاند n-(2-پیرازین)-¬فوران-3-کربوکسامید (l2) (با جا به جایی استخلاف از موقعیت 2 به 3) و کمپلکس¬های سری هالید جیوه(??) شامل [hgcl2(l2)](4)، [hgbr2(l2)] (5) و [hgi2(l2)2] (6) تهیه گردید. در این سری، نتایج آنالیز پراش اشعه¬ی ایکس پودری در مورد کمپلکس 4 و آنالیز پراش اشعه¬ی ایکس تک کریستال در مورد کمپلکس 5 نشان داد که این دو کمپلکس مانند سری قبل، هم ساختار بوده و به صورت زنجیرهای پلیمری یک بعدی تشکیل می¬شوند. نکته¬ی جالب توجه این که نحوه¬ی پلیمر شدن و چیدمان لیگاند در زنجیره¬ی پلیمری با کمپلکس¬های سری اول (لیگاند l1) متفاوت بود. افزون بر این در کمپلکس¬های لیگاند l2 تفاوت-هایی در برهم¬کنش¬های ایجاد شده به کمک حلقه¬های آروماتیک نسبت به کمپلکس¬های مترادف لیگاند l1 نیز مشاهده شد که به عنوان نمونه می¬توان به حذف برهم¬کنش ?…? بین حلقه¬های فوران و تغییر پارامترهای برهم¬کنشی c-h…o و همچنین تشکیل منطقه¬ی انباشتگی شامل حلقه¬های فوران به وسیله¬ی برهم¬کنش مذکور در سه کمپلکس 4، 5 و 6 اشاره کرد. به طور کلی می¬توان گفت که با تغییر موقعیت استخلاف حلقه¬ی فوران، تمایل حلقه¬ی پیرازین برای تشکیل برهم¬کنش c-h…? با مرکز این حلقه کاهش پیدا کرده و از طرف دیگر تمایل حلقه¬ی فوران برای تشکیل منطقه¬ی انباشتگی فورانی و شرکت در برهم¬کنش¬های c-h…o و c-h…? با حلقه¬های مشابه افزایش پیدا می¬کند. کمپلکس¬های 3 و 6 هم ساختار بوده و بر خلاف دیگر کمپلکس¬های لیگاند l1 و l2 به صورت مونومری تشکیل شدند. از این رو تفاوت¬های آشکاری در نحوه¬ی انباشتگی آن¬ها نسبت به سایر کمپلکس¬ها مشاهده شد که می¬توان آن را به اثر آنیون همراه مربوط دانست.