نام پژوهشگر: محمدعلی خدنگ
محمدعلی خدنگ مهرناز بهروزی
نظام دیوانسالاری ساسانیان در نظامهای پیش از اسلام ایران باستان از اهمیّت ویژه ای برخورداراست. در پایان نامه حاضر سعی شده است شکل گیری و گسترش نظام حکومتی ایران دوره ی ساسانی (224-651 م) مورد بررسی قرار گیرد. محور این تحقیق. پیرامون بخش های اداری دیوانسالاری در دوران ساسانی باتکیه بر نقش دبیران است. در این میان، موضوعات مختلفی مربوط به این نظام مورد توجه قرار گرفته اند. روند قدرت یابی و استقرار حکومت ساسانی به وسیله اردشیر بابکان؛ سال های کوشش او در برقراری پیوند، میان دین و حکومت و به عبارت بهتر، اتخاذ شکلی یگانه از دین به عنوان دین رسمی ، مورد بحث قرار گرفته است. جزئیات مربوط به مقامات ، اقشار و طبقات جامعه و نظام دیوانی ساسانیان و همچنین شمار دیوان ها ، مشاغل دیوانی و درباری دیوانسالاری ساسانی بررسی شده است . سرانجام نقش و جایگاه دبیران در دیوانسالاری ساسانی مورد شناسایی و تحقیق قرار گرفته است. روش تحقیق بکار رفته در این بررسی روش کتابخانه ای است . داده های این بررسی از متن های معتبر تاریخی گردآوری شده اند. در ارائه ای این داده ها از شیوه ی توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و در مواقع لزوم نیز ،کوشش شده است مباحث متناقض مورد تحلیل قرار گیرند. واژه های کلیدی : دیوانسالاری ، ساسانیان ، دبیران ، مشاغل دیوانی ، طبقات اجتماعی .