قرآن کریم، آخرین کتاب آسمانی که بر پیامبر خدا نازل شد و از همان آغاز نزول، بحث تبیین و بررسی آیات آغاز شد که شخص پیامبر (ص) اولین مفسر قرآن بودند. برخی از آیات قرآن از مقتضای ظاهر خارج شده و دارای معانی ثانویه گردیده است. یکی از این موارد خروج از مقتضای ظاهر، ضمایر هستند که سبب اختلاف بین مفسرین شده است و آراء و اقوال گوناگونی پیرامون آن آمده است. هدف این است که ابتدا به کارکردهای ضمایر که شامل نقش ها مانند نقش های رفعی، نصبی، جری، بدلی و تأکیدی و حالات و اسلوب های ضمایر اشاره شود . دربحث اصلی، معانی ثانویه ضمایر طبق نظر مفسران بررسی شده و سپس به بررسی این نظریات پرداخته شده است و در پایان هم نتیجه گیری و تحلیل از تحقیق بیان شده است.