نام پژوهشگر: مریم میرزارضی
مریم میرزارضی حسام اصلانی
آجر قدیمی ترین ماده مصنوعی ساخت بشراست که در حال حاضر نیز از آن استفاده می شود. تمدن عیلام یکی از بزرگترین تمدن های شناخته شده کهن ایران باستان است (حدود4000 سال پیش). این تمدن با ایجاد بناهای عظیمی از آجر، اسناد و مدارک مهمی از نظر شناخت تکنولوژی آن زمان برای آیندگان بر جای گذاشتهاست. در این رساله تلاش شده تا با مطالعه بر روی آجرهای یکی از آرامگاه های سلاطین عیلامی در سایت جهانی هفتتپه، به نام "تپتی آهار"، بتوان برگی هر چند اندک از چگونگی ساخت آجر در آن زمان را آشکار کرد. در حال حاضر آجرهای آرامگاه تپتی آهار دچار آسیبهای فراوانی همچون ورقه ورقهشدگی، پودرشدگی و شورهزدگی و در نهایت هوازدگی آجرها شدهاست. گمان بر آن بوده، آسیبهای وارده بیشتر به دلیل ضعف تکنیکی آجرها است. بنابراین تصمیم برآن شد در مورد دلیل و منشا این آسیبها مطالعات علمی صورت گیرد. نتایج بهدست آمده مبتنی بر تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از آنالیزهای دستگاهی مانند تفرق پرتو ایکس(xrd)، فلوئورسانس پرتو ایکس(xrf) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem-edx) و همچنین آزمایشهای حرارتی (بازپخت در کوره) است. نتایج به دست آمده نشان میدهد آجرهای آرامگاه تپتی آهار از نظر تکنیک ساخت، مرغوب بوده تا جایی که میتوان گفت به استانداردهای کنونی آجر نزدیک هستند. با بررسیهای منشا آسیبهای مختلف، سهم بیشترین آسیب از نظر درجه اهمیت مختص به رطوبت ناشی از آبهای زیر زمینی در بنا است.