نام پژوهشگر: شیدا افق

بررسی استعاره در گفتار روزمره زنان و مردان در جهارجوب زبانشناسی شناختی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - پژوهشکده زبانشناسی 1392
  شیدا افق   بهرام مدرسی

استعاره به عنوان مبحثی مهم و قابل اعتنا از دیرباز در حوزه های فلسفی و ادبیات مطرح بوده است و متفکران و ادیبان تمدن یونان باستان تا به امروزه به آن پرداخته اند.امروزه با گسترش زبانشناسی، استعاره به عنوان فرایندی ذهنی ـ زبانی مورد توجه زبانشناسان به ویژه زبانشناسان شناختی قرار گرفته است. در کتاب لیکاف و جانسون (1980) نظریه استعاره مفهومی برای اولین بار مطرح شد و از آن زمان تا کنون این مبحث در معنی شناسی شناختی توجه زیادی را به خود جلب کرده است. آنها استعاره های مفهومی را بر سه نوع ساختاری، جهتی و هستی شناختی معرفی می کنند.?در پژوهش حاضر سعی براین است که در چهارچوب زبانشناسی شناختی لیکاف و جانسون به توصیف استعاره و انواع آن و میزان کاربرد آن در میان زنان و مردان پرداخته شود. اما پرسش اصلی اینجاست در چهارچوب شناختی لیکاف و جانسون زنان و مردان از کدام نوع استعاره بیشتر استفاده می کنند؟ در این رابطه فرضیه زیر مطرح است: به نظر می رسد که در چهارچوب شناختی زنان در گفتار روزمره از استعاره ساختاری و هستی شناختی و مردان در گفتار روزمره از استعاره جهتی و ساختاری بیشتر استفاده می کنند. این تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است. جامعه آماری که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، برگرفته از دیالوگهای فیلم جدایی نادر از سیمین به کارگردانی اصغر فرهادی می باشد. نگارنده در انتخاب فیلم مواردی من جمله تعدد بازیگران زن و مرد، تعدد مکالمات روز مره و هم چنین سطح سواد افراد و نقشهای مختلف را در نظر گرفته است. براین اساس نزدیک به 89 استعاره در فیلم نامه مورد تحلیل قرار گرفت. نگارنده در بررسی استعارات استخراج شده از متن فیلم نامه به نتایج ذیل دست یافته است: از میان 89 نمونه استعاره استخراج شده، 58 نمونه از این استعارات را مردان و 31 نمونه آنها را خانمها به کار برده اند.?خانمها از استعاره های هستی شناختی بیشتر از استعاره های ساختاری و جهتی استفاده کرده اند و آقایان از استعاره های هستی شناختی و بعد از آن از جهتی و ساختاری استفاده نموده اند? به این ترتیب فرضیه های مطرح شده در این پژوهش تایید نمی گردند چرا که زنان و مردان در گفتار روزمره خود بیشتر از استعاره های هستی شناختی استفاده می کنند و از این حیث تفاوتی در کاربرد استعاری براساس جنسیت میان مردان و زنان دیده نشد.