مقدمه و اهداف: زبان پریشی یکی از نشانه های رایج سکته مغزی نیمکره چپ می باشد. بررسی پیرامون علائم زبان پریشی، ابزارهای کارآمد جهت ارزیابی بیماران، نحوه سازماندهی زبان در مغز و هم چنین مداخلات درمانی از موضوعات مهم تحقیق در این حوزه می باشد. هدف از این تحقیق ساخت و روان سنجی ابزار "سنجش مهارت واژه یابی" و بررسی میزان آسیب پذیری عملکرد واژه یابی،حافظه کلامی و کنش های حرکتی گفتار در بیماران زبان پریش بود. نحوه سازماندهی زبان درمغز و همچنین بررسی تاثیر آر.تی.ام.اس بربهبود نقایص واژه یابی، حافظه کلامی و کنش های حرکتی گفتار بیماران زبان پریش نیز از اهداف دیگر این پژوهش بودند. روش پژوهش: ابزار "سنجش مهارت واژه یابی" برپایه نظرات گروه کارشناس ساخته شد و ضریب روایی محتوایی و پایایی آزمون-بازآزمون آن محاسبه شد. سپس مهارت واژه یابی120 فرد بزرگسال عادی فارسی زبان در گروههای سنی، جنسی و تحصیلی مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. آنگاه عملکرد بیماران زبان پریش روان(n=17) و ناروان(n=20) در حوزه های واژه یابی، حافظه کلامی(حافظه عدد) و کنش های حرکتی گفتار(با آزمون آپراکسی کلامی و دهانی) با هم مقایسه شد. شاخص برتری گوش (با آزمون شنیداری دوسویه) بر روی 18 بیمارزبان پریش و 19 بزرگسال عادی مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفت. در ادامه، تاثیر مداخله آر.تی.ام.اس.(1هرتز،90% آستانه حرکتی، 1200پالس) بر روی مهارت واژه یابی، حافظه کلامی و کنش های حرکتی گفتار سه بیمار زبان پریش( یک بیمار ناروان و دو بیمار روان) مورد بررسی قرار گرفت. در آخر نیز به روش نیمه تجربی تاثیر مداخله آر.تی.ام.اس. بر تغییر برتری گوش راست (با آزمون شنیداری دوسویه) بر روی 14 فرد بزرگسال فارسی زبان بررسی شد. یافته ها: شاخص روایی محتوایی "ابزار سنجش مهارت واژه یابی" در تمامی بخشها بالای 78/0 بود. ضریب پایایی آزمون-بازآزمون برای تمامی بخشها به جز در نامیدن تصاویر و تعداد واژگان دستوری بین 69/0 و 93/0 به دست آمد. میانگین عملکرد گروههای سنی، جنسی و تحصیلی مختلف در مهارت واژه یابی ارائه شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد نقایص واژه یابی، حافظه کلامی، درصد ابتلا به کنش پریشی کلامی و دهانی در بیماران زبان پریش ناروان از بیماران زبان پریش روان بیشتر بود(05/0p-value<). در آزمون شنیداری دوسویه،17 نفر از 18 بیمار زبان پریش این پژوهش، برتری گوش راست را نشان دادند. بین نمره برتری گوش راست در افراد طبیعی قبل و بعد از اعمال پروتکل مهاری آر.تی.ام.اس. تغییری مشاهده نشد(52/0 =p-value). اعمال پروتکل مهاری آرتی.ام.اس. در سه بیمار مورد پژوهش، باعث بهبود 2 تا 18 درصدی در کنش های حرکتی گفتار شد. در تحلیل گفتار پیوسته نیز بیمار زبان پریش ناروان تغییری نشان نداد، یک بیمار زبان پریش روان، بهبود و دیگر بیمار زبان پریش روان، افت نشان داد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای اختلالات واژه یابی و حافظه کلامی در بیماران زبان پریش، باید به ارزیابی و درمان این اختلالات توجه ویژه ای داشت. با توجه به محدودیتهای ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، به نظر می رسد به منظور ارزیابی سازماندهی زبان در مغز، به تکنیکهای تصویربرداری عملکردی مغز نیاز باشد. در مورد تاثیرآر.تی.ام.اس. بر نقایص واژه یابی، حافظه کلامی و کنشهای حرکتی گفتار، انجام تحقیق بر روی حجم نمونه های بزرگتر ضروری به نظر می رسد.