نام پژوهشگر: علیرضا صادق شیرازی
علیرضا صادق شیرازی محمد جواد رضایی ره
این پژوهش تحقیقات واحدی از مبحث دین یا پلورالیسم دین در تصوف اسلامی و دیدگاههای ابن¬عربی است. گوهر و سرشت یگانه¬ی چیست؟ و آیا همه¬ی اختلافات ادیان، اختلافی ظاهری و صوری است؟ در نتیجه دو دیدگاه مدرن درباره¬ی مباحث دین و شناخت¬شناسی مطرح می¬شود. 1- نظریه برتری یک دین. 2- نظریه¬ی کثرت-گرایی دینی. در یک نظریه همه¬ی اعتقادات دینی معتبر هستند و همه باورهای دینی تا حدودی حقیقت دارند و پیروی هر اندیشه¬ی دینی رستگاری را برای انسان در بر دارد. بسیاری از باورهای مهم سنتی براساس طرح اصول ابدی است که ذاتی تمامی ادیان است و هر سنتی تجلی ویژه¬ای از آن است. بنابراین ادیان از جنبه نظری همه بر حق¬اند و از جنبه عملی چون در زمانهای مختلف ظهور کرده¬اند، مشکلی ندارند. ابن¬عربی به وحدت باطنی عمیق و بلندی فراتر از کثرت و اختلاف ظاهری ادیان باور دارد و آنها را جلوه¬های گوناگون حقیقتی یگانه می¬داند. وحدت و کثرت موردنظر در دیدگاه ابن¬عربی نسبتی با کثرت¬گرایی دینی ندارد و وی به وحدت باطنی و کثرت¬ ظاهری و طولی ادیان باور دارد. ابن¬عربی در نظریه¬ی وحدت دینی خود به عنوان مثال به حقیقت محمدیه اشاره دارد.