پژوهش حاضر تحلیل مردم شناختی آئین "همسر گزینی و ازدواج در روستای قلعه جوزان از توابع شهرستان ملایر" است. در این پژوهش از روش مصاحبه و تحقیق میدانی استفاده شده است. که پژوهشگر با حضور در محل تحقیق به اهداف خود در این پژوهش دست یافته است. جامعه مورد بررسی روستای قلعه جوزان می باشد که این روستا از شمال به روستای جوزان، از شرق به روستای توسک و ازغرب به روستای ازناوله محدود می شود. با توجه به این که روستای قلعه جوزان حدود سیصد سال است که بنیاد نهاده شده است باور و اعتقاد مردم محلی روستا این است که نیاکانشان از الشتر واقع در شمال لرستان تبعید شده و به این منطقه کوچانیده شده اند. و در این سالها که در روستای قلعه جوزان سکنایافته اند همچنان به شیوه نیاکان خود اقدام به همسرگزینی می کنند. و مردم روستای قلعه جوزان تحت تاثیر روستاهای اطراف قرار نگرفته اند و همچنان شیوه معیشت خود (باغداری) و شیوه های ازدواج و باورهای متناسب با فرهنگ خود را داشته اند لذا پژوهشگر با توجه به شیوه های معیشت مردم روستای قلعه جوزان و بنا به کاووش های وی در این روستا، به یافته هایی دست پیدا کرده است. - شیوه های همسرگزینی با شیوه های معیشتشان عجین گشته است. - روابط خانوادگی مردم روستای قلعه جوزان، بیشتر خانواده هسته ای می باشد. - درنزد مردم این روستا، فرزندزایی اهمیت زیادی دارد. - خانواده ها چنان چه در مصاحبه ها مشخص شد، هم در تولید و هم در زمین کشاورزی و هم در صادرات فراوردهایی که ازانگوربه دست می آورند با یکدیگر مشارکت دارند. - در این روستا همچنان شیوه تک همسری غالب است. - با ورود تکنولوژی و فرهنگ شهرنشینی به روستا، روابط زوجین به سمت علاقه مندی و تبادل فکری با یکدیگر پیش می رود. - وراثت، پدرمکانی است.- الگوی اقامت، نوبومی است و بعد از ازدواج به جای دیگر نقل مکان می کنند. - خانواده ها هسته ای می باشد اما به هیچ وجه از سایر پیوندهای خویشاوندی دور نیستند. و محبت و صمیمیت در میان افراد خانواده و احترام به بزرگترها و ریش سفیدان بسیار مورد توجه می باشد. - وجود وسایل ارتباطی پیشرفته و ورود تکنولوژی در عرصه زندگی روستاییان و گسترش روابط و ارتباطات جمعی و همچنین بالا رفتن سطح آگاهی ها نسبت به گذشته باعث شده است که ازدواج مردمان روستای قلعه جوزان تابع سنت های پیشینیان نباشد و به اقتضای زمان و تغییر شرایط زندگی تغییر کند. سنتها را اجرا ولی در بعضی از مراسم از جمله مراسم عروسی برخی از سنتها مانند قبل اجرا می شود. - امروزه با توجه به وجود ارتباطات و پیشرفت جوامع و تغییر الگوهای فرهنگی، میزان مشارکت دختر و پسر در انتخاب همسر یک ارزش محسوب می شود.