نام پژوهشگر: محمد عارف خیابانی
محمد عارف خیابانی کیومرث حبیبی
کدهای فرم¬مبنا از جمله ابزارهای نوشهرگرایی هستند که جهت مقابله با آثار منفی که منطقه-بندی سنتی داشت در اوایل دهه 1990 توسط پیتر کتز مطرح شدند. این کدها که بر پایه اصول نوشهرگرایی هستند، در واقع استانداردهای ضابطه¬مندی می¬باشند که به صورت جدول، تصویر و دیاگرام بیان می¬شوند که قابل فهم¬تر بوده و سبب افزایش مشارکت مردمی می¬گردند. در مقابل منطقه¬بندی سنتی که متمرکز بر روی کاربری¬ها است، کدهای فرم¬مبنا بر فرم فیزیکی تمرکز دارند که ثبات و پایداری بیشتری نسبت به کاربری دارد و همچنین قابلیت اجرایی و قانونی داشته که جایگزین مناسبی برای اسناد راهنمای طراحی شهری هستند و در مقیاس¬های مختلف از جزئیات معماری تا منطقه متغیر می¬باشند. در پژوهش حاضر محله چهارصد دستگاه کرج به عنوان محله مورد مطالعه انتخاب شده است تا با استفاده از روش کدهای فرم¬مبنا و اصلاح ضوابط طرح تفصیلی، محله را با دیدگاه توسعه پایدار ساماندهی نمود. این محله نسبتاً قدیمی در منطقه 9 شهرداری کرج تقریباً در بخش مرکزی و در محدوده مسیرهای بسیار مهم و ارتباطی شهر کرج قرار دارد محله از طریق برداشت¬های میدانی، مطالعات اسناد فرادست و پرسشنامه¬های مردمی شناسایی شده و اطلاعات بدست آمده به روش جدول سوات، قیاس وضع موجود با نتایج حاصل از ضوابط مصوب و نقشه ذهنی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. با استفاده از تحلیل¬های انجام شده کدهای فرم¬مبنا در قالب نقشه منطقه-بندی و ضوابط و استانداردها ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که کدهای فرم¬مبنا می-توانند سبب توسعه پایدار محلات مسکونی گشته و قابلیت جایگزینی با روش¬های منطقه¬بندی موجود را داشته و می¬توانند با طرح تفصیلی ادغام یافته و ضوابط را اصلاح نمایند.