پایان¬نامه حاضر، متشکل از 4 فصل می¬باشد. فصل اول شامل مقدمه¬ای در مورد تاریخچه، نحوه کارکرد و اجزای تشکیل دهنده یک سلول خورشیدی حساس¬شده با رنگدانه و دیودهای نورگسیل آلی می¬باشد. همچنین در این فصل سنتز، شناسایی ¬ها و عملکرد پورفیرین ها در سلول¬های خورشیدی رنگدانه¬ای مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. فصل دوم متشکل از سنتز ترکیب مزو-تترا(4-کربوکسی¬فنیل)پورفیرین (h2tcpp) و تهیه مشتقات برم¬دار از این ترکیب با فلز مرکزی روی می¬باشد. این ترکیبات توسط اسپکتروسکوپی uv-vis، ft-irو آنالیزهای 1h nmr و فوتولومینسانس (pl) مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. سلول¬های خورشیدی برپایه این مشتقات ساخته شده مورد بررسی مطالعات فوتوولتائیک قرار گرفتند که ترکیب دی¬کاتیون هشت برمه (h4tcppbr8) دارای بیشترین بازده تبدیل نور به جریان الکتریسیته بود. از این مشتقات نیز در ساخت دیودهای نورگسیل آلی استفاده شد. همچنین نحوه تزریق الکترون در این ترکیبات با استفاده از نرم¬افزارهای گوسین03، gauss view 05، gausssum و iet مورد ارزیابی محاسباتی قرار گرفت که در نهایت تطابق خوبی بین داده¬های تجربی و محاسباتی بدست آمد. در فصل سوم به سنتز و شناسایی متالوپورفیرین¬های کبالت پرداخته شده است. از این رنگدانه¬ها در ساخت سلول¬های خورشیدی رنگدانه¬ای و دیودهای نورگسیل آلی استفاده شد. در این دسته از ترکیبات برای اولین بار، نشر الکترولومینسنس (el ) رنگدانه¬ی (coiiitcppbr6) در ناحیه¬ی سبز-آبی مشاهده شد. محاسبات کامپیوتری نیز تطابق خوبی بین داده های تجربی و تئوری نشان داد. در فصل پایانی، سنتز و شناسایی متالوپورفیرین¬های مس ارائه شده است. پس از شناسایی، از این ترکیبات در ساخت سلول¬های خورشیدی رنگدانه¬ای استفاده شد، که در نهایت بازده¬ی این رنگدانه¬ها به سه برابر میزان اولیه افزایش یافت. کلمات کلیدی: مزو-تترا(4-کربوکسی¬فنیل)پورفیرین، فوتولومینسانس، الکترولومینسانس، دیودهای نورگسیل آلی، سلول¬ خورشیدی حساس¬شده با رنگدانه