نام پژوهشگر: طیبه ایزدپناه

ارتش در زمان رضاشاه پهلوی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  طیبه ایزدپناه   محمدتقی مختاری

در این پژوهش تلاش شده است تا زمینه های پیدایش ارتش نوین در دوره پهلوی اول مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. اصولاً در اوضاع ایران در زمان کودتای سوم اسفند1299 هیچ نیروی نظامی منظم وجود نداشت و نیروهای موجود نیز یا تحت تسلط بیگانگان بودند مثل بریگاد قزاق ،ژاندارمری و پلیس جنوب و یا مانند نیروی عشایر و ایالات تنها در زمان جنگ بسیج می شدند. بنابراین بعد از روی کار آمدن رضاخان ، وی نوسازی ارتش را در رأس امور قرار داد. همچنین به دلیل این که سلسله پهلوی با کمک نظامیان به قدرت رسید و با توجه به نقش آن ها در حفاظت از نظام سلطنتی،ارتش بازسازی و تقویت شد. در این پژوهش چگونگی ایجاد این ارتش و اقداماتی که در زمینه تجهیز ارتش به عمل آمد ،مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین در مورد ساختار ارتش نوین و ایجاد نیروی دریایی و هوایی کشور نیز توضیحاتی داده شده است. یکی از دلایل ایجاد ارتش ایجاد امنیت در کشور بود، رضاخان در جهت رسیدن به این هدف در کشور دو اقدام مهم را انجام داد. وی از سویی به سرکوب جنبش ها و شورش های نواحی مختلف پرداخت و از سوی دیگر به یکجانشین کردن و سرکوب عشایر که آن ها را نشانی از عقب ماندگی ایران میدانست پرداخت که بنا بر نتایج این پژوهش در امر سرکوب جنبش ها و ایجاد امنیت در مناطق با اتکا بر نیروهای نظامی موفق بوده است.اما در کل محصول نوسازی رضاشاهی اقتدار و استبدادی شد که بر پایه ی ماهیت نظامی استوار بود ؛ نیز حکومت و سیاست هایش بر همین روال ادامه یافت که تنگنایی برای جامعه ایران پس از مشروطه گردید. واژه های کلیدی:ارتش نوین، امنیه، نیروی دریایی، قشون، نیروی هوایی.