نام پژوهشگر: مریم نوخیزآذر
مریم نوخیزآذر زهرا حسین نژاد
باتوجه به نقش بسته بندی و تأثیر طراحی گرافیک درایجاد ارتباط میان تولید کننده و خریدار به قصد پیام رسانی، بررسی و تحلیل این مقوله از منظر نشانه شناسی ضروری می نماید. از سویی دیگر، آن جایی که صحبت از پیام و ارتباط می شود، وارد حوزه ی نشانه شناسی شده ایم. از اینرو، تحقیق حاضر با هدف تحلیل شاخصه های طراحی گرافیک بسته بندی محصولات لبنی دهه هشتاد (1390-1380) ایران از منظر نشانه شناسی تصاویر پیام رسان، با تکیه بر رویکرد «مارتین ژولی»،در بخش نظری به روش کتابخانه ای و با استفاده از ابزارهایی همچون فیش های کتابخانه ای، اسکن تصاویر و سایت های اینترنتی صورت گرفته و جمع آوری تصاویر به شیوه عکاسی میدانی، انجام گرفته است. براساس جامعه آماری که 1500نمونه محصول لبنی درنظرگرفته شده ، 15نمونه از 15شرکت تولیدی مختلف در 5 دسته عمده این محصولات (شیر، خامه، پنیر، دوغ، ماست) و در هر بخش 3 نمونه به شیوه توصیفی- تحلیلی بررسی شده اند و نمونه ها با در نظر گرفتن طراحی گرافیک قابل قبول به گونه ای که از حیث تنوع نیز قابل تعمیم به سایر محصولات باشند، به روش غربال گیری انتخاب شده اند. این تحقیق نشان می دهد که روش «مارتین ژولی» در تحلیل تصاویر پیام رسان، در زمینه طراحی گرافیک بسته بندی (به طور موردی محصولات لبنی)، قابل انطباق و بررسی است؛ از طرفی نتیجه این تحلیل ها بیانگر آن است که شاخصه های طراحی گرافیک در این محصولات، بیشتر از آن که در خدمت پیام های تجسمی(منظور عناصر و تمهیدات تجسمی نظیر ترکیب بندی، کادر، کادراژ، بافت، نور، رنگ و .. است.) باشند در خدمت پیام های شمایلی ( منظور عناصرشمایل گونه نظیر تصاویر می باشد.)و زبانی می باشند، در حالی که شناخت و توجه صحیح به این شاخصه ها از منظر نشانه شناسی، می تواند باعث اقتدار، محتوای بیشتر و در نتیجه استفاده ی بهینه از این تمهیدات و عناصر بصری برای انتقال پیام در محصولات شوند. واژگان کلیدی: طراحی گرافیک، بسته بندی، نشانه شناسی ، محصولات لبنی، شاخصه های گرافیکی