نام پژوهشگر: مژگان ذکایی
مژگان ذکایی چنگیز رحیمی
نوجوانی از مهم¬ترین مراحل رشد و تکامل انسان است که ویژگی¬های رشدی آن می¬تواند زمینه ساز بروز انواع اختلالات رفتاری، بزهکاری، سوء مصرف مواد و بیماری¬های روانی باشد. شکل گیری هویت و نشانگان آسیب شناختی از موضوعاتی است که از نظر روانشناسان همواره مورد توجه بوده است، به خصوص که نوجوانی زمینه شکل گیری هویت بوده و می تواند به نوعی با برخی بزهکاریها در نوجوانان از جمله؛ مصرف تنباکو در ارتباط باشد. با توجه به این¬که به نظر می¬رسد، بین سبک هویت و نشانگان آسیب شناختی با گرایش نوجوانان به مصرف تنباکو ارتباطی وجود دارد، پژوهش حاضر به رابطه الگوی مصرف تنباکو با نشانگان آسیب روانی و هویت دانش آموزان می پردازد. در یک مطالعه علی مقایسه¬ای با جامعه آماری شامل دانش آموزان ایرانی پسر مقطع دبیرستان، مقیم کشور امارات در سال تحصیلی (91-92) که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند در دو گروه مصرف کننندگان تنباکو و گروه عادی) غیر مصرف کننده) که هر گروه شامل 50 نفر بودند، قرار گرفتند. برای جمع¬آوری داده¬ها از دو پرسشنامه؛ مقیاس سبک هویت برزونسکی (isi-6g)و پرسشنامه نشانگان آسیب شناختی ( scl-90) استفاده شد. همچنین داده¬ها به روش آزمون تحلیل واریانس چند متغیره یا مانوا تحلیل شدند. این نتایج نشان داد که از بین نمرات سبک¬های هویت(هویت اطلاعاتی، هویت هنجاری، هویت سردرگم / اجتنابی) تنها در سبک هویت هنجاری در دو گروه مصرف کننده و غیر مصرف کننده تنباکوتفاوت معناداری وجود دارد (7/88=f و 0/006=p) و از بین نمرات مؤلفه هایscl90 (شکایات جسمانی، وسواس واجبار، حساسیت درروابط، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکارپارانوییدی، روان¬پریشی،gsi) در نمرات مؤلفه های شکایات جسمانی (4/59=f و 0/034=p)، اضطراب (8/69=f و 0/004=p)،پرخاشگری (12/83=f و 0/0001=p)،شاخصgsi (08/5=f و 0/02=p)در دو گروه مصرف کننده و غیر مصرف کننده تنباکو تفاوت معناداری وجود داشت. با توجه به آنچه که در این پژوهش بدست آمد، می¬توان نتیجه گرفت که به طور میانگین نوجوانانی که مصرف کننده تنباکو نیستند، سبک هویت هنجاری بالاتری نسبت به نوجوانان مصرف کننده تنباکو دارند و از طرفی شکایت جسمانی، وسواس اجبار، اضطراب، پرخاشگری و شاخص gsi کمتری نسبت به نوجوانان مصرف کننده تنباکو دارند.