نام پژوهشگر: حمید مریدیان

نقد و بررسی انسان آرمانی، در جنبش های نوپدید معنویت گرا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  حمید مریدیان   احمد حسین شریفی

امروزه جنبش هایی نوپدید در غرب و شرق با عنوان معنوی به صحنه آمده اند و سعی در ارائه تصویر آرمانی از انسان دارند، تا بدین وسیله به نیازهای معنوی انسان مدرن پاسخ بدهند. از جمله مهم ترین این جنبش ها که تاکنون آثار فراوانی از خود به جای گذاشته اند، دو جریان اثرگذار و مشهور اوشو و پائولو است، که انسان ایده آل از منظر هر دو در حالی که دارای اشتراکات فراوانی است، از ویژگی های متفاوتی نیز برخوردار است. اوشو تصویر خویش از انسان ایده آل امروزی را زوربای بودا می نامد که یکی سمبل زیاده خواهی، شهوت و شادمانگی است و دیگری اسوه زهد و ریاضت است. او رهایی از ذهن، سرور و شادمانگی، نفی دعا و عبادت را از ویژگی های انسان ایده آل می داند که از راه مراقبه به دست می آید. در مقابل انسان آرمانی کوئیلو که به عنوان قهرمان های داستانی در رمان هایش جلوه می کند، دارای ویژگی هایی است مانند: اباحی گری و بی بند و باری، گوش سپردن به ندای درون که به واسطه پیش گویی و جادوگری، اتصال به روح کیهانی و پیروی از افسانه شخصی حاصل می شود. با بررسی و بیان نقد هر دو جریان، در یک نگاه کلی خاستگاه مشترک این گونه جنبش های نوپدید معنویت گرا را می توان در معنویت پست مدرن ارزیابی کرد که باعث رویش انواع متنوع از این جنبش ها بوده است و اصول مشترک هر دو جنبش را در تفکر انسان محوری دانست که تکثرگرایی، آزادی خواهی و فردگرایی از مولفه های اصلی و اساسی آن به حساب می آید. در انتهاء انسان آرمانی از نگاه اسلام بازگو می شود که جانشین و امانت دار الهی است و با پیروی از فطرت الهی و ایمان و عمل صالح، هر لحظه در حال شکوفا شدن و پیمودن مسیر رشد و کمال است.