نام پژوهشگر: ابوالفضل یاری

تحلیل اقتصادی و تعیین اندازه بهینه اقتصادی مراتع واگذار شده استان آذربایجان شرقی ((مطالعه موردی شهرستان میانه))
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1379
  ابوالفضل یاری   صادق خلیلیان

مراتع کشور با مساحتی بالغ بر 90 میلیون هکتار حیاتی ترین بستر توسعه پایدار محیط زیست و پدیده های اکولوژیک محسوب می شود و در حقیقت زیربنایی برای کشاورزی است. این عرصه وسیع نقش اساسی و تعیین کننده در صنعت دامداری کشور و بخصوص تغذیه سنتی دام دارد. افزایش روز افزون تقاضای مذکور موجب بهره برداری بیرویه از مراتع و نابودی پوشش گیاهی این منابع شده است. به منظور جلوگیری از این روند دولت اقدام به واگذاری مراتع به بهره برداران نمود. در این راستا استان آذربایجان شرقی جز یکی از استانهای فعال کشور در امر واگذاری مراتع بوده است. در این مطالعه از بهره برداران مراتع مصاحبه به عمل آمده و پرسش نامه های مربوطه تکمیل گردیده و در نهایت با استفاده از نتایج حاصل از پرسشنامه و نرم افزارهای ‏‎eea31, ezcash, eviews‎‏ حداقل وسعت اقتصادی، اندازه بهینه مراتع، نسبت فایده به هزینه، نرخ بازدهی طرحهای مرتعداری محاسبه گردیده است.نتایج حاصله نشان داد که درحدود 57 درصد از طرحها از حداقل وسعت اقتصادی برخوردارند که 63 درصد طرحها در مناطق ییلاقی و 37 درصد قشلاقی می باشند. 5/87 درصد طرحهایی که از حداقل وسعت برخوردارند زیر 20 نفر بهره بردار مشارکت دارند. همچنین بر اساس نتایج حاصله اندازه بهینه مراتع در منطقه 9/2846 هکتار محاسبه گردید.71 درصد طرحهایی که توجیه اقتصادی دارند در مناطق ییلاقی بوده و 29 درصد آنها را مراتع قشلاقی تشکیل می دهد. همچنین 60 درصد طرحهایی که دارای توجیه می باشند زیر 20 نفر و در 40 درصد طرحها بالای 20 نفر مشارکت دارند و 80 درصد طرحهای توجیه دارلز وسعتی زیر 1000 هکتار برخوردارند.با بررسی نتایج می توان به این مطلب اشاره کرد که در تهیه و اجرای طرحهای مرتعداری دقت بیشتری اعمال گردد و بدون انجام مطالعات واقعی بر روی پتانسیل های اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی منطقه طرحی نوشته و اجرا نگردد همچنین پیشنهاد می گردد طرحهایی اجرا گردند که نرخ بازدهی بالای 20 درصد و نسبت قائده به هزینه بالاتر از یک داشته باشد و واگذاری مراتع در حداقل وسعت اقتصادی انجام گردد و سعی گردد واگذاری مراتع به صورت انفرادی و گروههای کوچکتر از 20 نفر و به شکل تعاونی صورت گیرد.