نام پژوهشگر: مریم عبیدی زادگان
مریم عبیدی زادگان محمد کاظم خالصی
در پژوهش حاضر تغییرات ترکیبات جاذب فرابنفش یا اسیدهای آمینه شبه مایکوسپرین (mycosporine-like amino acids یا maaها)، رنگدانه¬های فیکواریترین (pe)، فیکوسیانین (pc) و عملکرد آگار در ماکروجلبک قرمز gracilaria corticata در دو عمق کم (2-3 متر) و بیشتر (5-6 متر) به مدت چهار ماه (آذر، دی، بهمن و اسفند) در زیستگاه آنها (سواحل بین کشندی چابهار) مورد ارزیابی کمی قرار گرفت. بیشترین مقدار maaها در آذر و بهمن ماه ¬(به ترتیب 0/00153 ± 0/1153 و 0/00116 ± 0/1153 میلی¬گرم بر گرم وزن خشک) در عمق 2-3 متری مشاهده شد. برای مقادیر maaهای کل در عمق 2-3 متری، اسفند و دی ماه با آذر و بهمن ماه دارای اختلاف معنادار بودند (0/05<p). در عمق 5-6 متری، هیچ¬یک از ماه¬ها با هم اختلاف معناداری از نظر میزان maaهای کل نشان ندادند (0/05>p). بیشترین میزان رنگدانه pe (0/2942 ± 1/3026 میلی¬گرم/گرم وزن خشک) در عمق 5-6 متری در دی ماه و بیشترین مقدار pc در دی ماه در عمق 5-6 متری (0/2523± 0/7437 میلی¬گرم/گرم وزن خشک) مشاهده شد. در عمق 2-3 متری، peدر بهمن و اسفند ماه با هم اختلاف معناداری را نشان ندادند (0/05>p). در عمق 5-6 متری، آذرماه و دی ماه با هم تقریباً مشابه بودند (0/05>p). در عمق 2-3 متری، مقادیر pc در هر سه ماه آذر، بهمن و اسفند اختلاف معناداری با دی ماه داشتند (05/0p<). در عمق 5-6 متری بین آذر و دی ماه با بهمن و اسفند ماه اختلاف معناداری در میزان pc مشاهده نشد (0/05>p). بیشترین بازده آگار در عمق 5-6 متری در دی ماه (%4/163±51) مشاهده شد. بازده آگار در دو گروه عمقی بررسی شده دارای اختلاف معناداری بود (05/0<p). در عمق 2-3 متری، بین هیچ یک از ماه¬ها اختلاف معناداری مشاهده نشد (0/05>p). در عمق 5-6 متری، دی ماه با سایر ماه¬ها اختلاف معناداری نشان داد (0/05<p). میانگین کل در عمق 2-3 متری و عمق 5-6 متری به ترتیب (٪0/037± 34) و (٪0/051±42) بود. بیشترین میزان قدرت ژل آگار در عمق 2-3 متری و در آذر ماه (2- g cm49/1±64/30) مشاهده شد. کیفیت ژل آگار استخراج شده از عمق 2-3 متری در هر چهار ماه دارای اختلاف معنادار بودند (0/05<p). این ویژگی در عمق 5-6 متری در دی ماه و اسفند ماه اختلاف معناداری نشان نداد (0/05>p). فاکتورهای روشنی (l) و زردی (a) آگار در اعماق و ماه¬های مختلف دارای اختلاف معناداری بود (0/05<p). فاکتور قرمزی (b) آگار از نظر عمق اختلاف معناداری نشان نداد (0/05>p) اما در ماه¬های مختلف دارای اختلاف معنادار بود (0/05<p). این پژوهش به عنوان اولین مطالعه پیرامون ارزیابی ترکیبات جاذب uv در جلبک g. corticata نشان می¬دهد که جلبک مذکور دارای ویژگی القای دائمی maaها و غلظت¬های مختلف آن¬ها تحت شرایط محیطی متفاوت می¬باشد. بر اساس یافته¬های این پژوهش، در جلبک آگاروفیت g. corticata رنگدانه¬های اصلی و جانبی فتوسنتزی همراه با عمق و به ویژه در ماه¬های بهمن و اسفند افزایش چشمگیری را نشان می¬دهند. آگار استخراجی از g. corticata برای کاربرد در مواد غذایی پس از بهبود خواص آگار با استفاده از روش شکستن مناسب است. لذا تولید و بیوماس این جلبک و نیز بیوسنتز فراورده¬های جانبی آن (بخصوص آگار) در شرایط محیطی و زمانی مذکور، بیشینه خواهند بود که از لحاظ زمان مناسب برای عملیات برداشت طبیعی آن حائز اهمیت می¬باشد.