نام پژوهشگر: مریم نامی امامیه
مریم نامی امامیه محمود واعظی
پژوهش حاضر ترجمه و نقد یکی از آثار جدید و جدّی مستشرقان در حوز? تفاسیر شیعی با عنوان "قرآن کریم و تفاسیر متقدم شیع? امامیه" تألیف مایر میخائیل بار اَشر (1955) محقق یهودی مراکشی الاصل، از شاگردان کلبرگ و در حال حاضر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه حبرو اورشلیم است. در این تحقیق کوشیده ایم تا ضمن برگرداندن نیم? دوم کتاب یعنی سه فصل آخر به فارسی، مطالب را ارزیابی کنیم و در پایان اهمّ موضوعاتی که مولف از مصادر یا روایات غیر معتبر و یا به اشتباه استنباط کرده است را از منابع و مصادر متقن و مورد اعتماد شیع? امامیه استخراج و بیان کنیم. مبنای مولف کتب تفسیری پیش از آل بویه به ویژه چهار تفسیر قمی، عیاشی، فرات و نعمانی و نیز منابع محدودی از دوران آل بویه و پس از آن است و بر همین اساس و منابع دیدگاه های امامیه را در موضوعات: نهاد امامت و مبانی مرتبط با آن، تفاوت های میان امامت و پیامبری، علم و عصمت و شفاعت ایشان، موضع امامیه نسبت به بنی امیه و بنی عباس بر اساس روایات ذکر شده در تفاسیر پیش گفته شده و در نهایت دو روایت غیر متعارف (روایت اسراء وخوشه های گندم) و معضلات برخاسته از آن ها را مطرح می کند. از آنجا که مولف معتقد است "علیرغم محوریت نظری? امامت در شیع? امامیه، عالمان امامیه نتوانستند وجود آن را بر اساس مرجع مشخصی در قرآن اثبات کنند چراکه واژ? امامت حتی یکبار هم در قرآن نیامده است. بنابراین روایات تفسیری امامیه دربار? امامت به سرنخ های مبهم و غیرمستقیمی در قرآن متوسل میشوند که هم? آن ها با استفاده از تمثیل و سنخیت موضوع تفسیر شده اند"، در انتهای تحقیق مستندهای عقلی، قرآنی و روایی امامت و توضیحاتی دربار? آیات امامت و تفاسیر آن ها را ارائه کردیم. کلید واژه: امامیه، وجود پیشین، امامت، علم غیب، عصمت، شفاعت، بنی امیه، بنی عباس، روایت اسراء، روایت خوشه های گندم