پایان نامه حاضر با محور قرار دادن موفقیت حضرت ابراهیم و حضرت موسی (علیهما السلام) در تمامی ابتلائات، به دنبال بررسی تفاوت نحوه مواجهه ایشان با ابتلائات الهی در قرآن و آثار مترتب بر آن می باشد. بدین منظور تحقیق حاضر شامل مقدمه و پتج فصل است که در فصل اول دورنمایی از موضوع تحقیق، تحت عنوان کلیات با تبیین مواردی چون اهداف تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق، فرضیات و روش تحقیق، و در نهایت مفهوم شناسی آغاز می شود. در فصل دوم که به لحاظ نظری ، مقدمه ای برای بحث اصلی تحقیق با موضوعیت ابزارهای ابتلا شامل «مال، فرزند، انتخاب انبیایی از جنس مردم، تفاوت و اختلاف میان انسان ها، شرکت در جهاد، دشواری ها و سختی ها در راه دین» و فلسفه آن از منظر قرآن شامل «بروز شخصیت حقیقی افراد، تربیت و تکامل انسان و رسیدن به مراتب عالی، بازشناسی مومن از منافق، پاکیزگی جسم و روح و تصفیه قلوب، معیاری برای ثواب و عقاب، تشخیص عمل نیکوتر، ظهور افعال، مقیاس ‏داوری، توبه و بازگشت به سوی حق، افزایش ایمان و پیدایش یقین، افزایش روحیه صبر» بیان می شود. در فصل سوم، به جهت لزوم آشنایی کامل با ابتلائات حضرت ابراهیم (علیه السلام) شامل «ایستادگی در برابر انبوه عظیم مشرکان به تنهایی و تحمل تهدیدها، مبارزه با بت پرستی و افتادن در آتش، هجرت از زادگاه به سرزمینی دور برای پیگیری مسئولیت رسالت، جدایی از زن و فرزند و اسکان آنان در بیابان بی آب و علف مکّه و قیام به فرمان خداوند و اقدام به قربانی کردن فرزند» و ابتلائات حضرت موسی (علیه السلام) شامل«رشد در خانه فرعون، قتل قِبطی، دوره شبانی، دشمنی ها و پیمان شکنی های پیوسته فرعونیان با وی در دوره رسالتش و تهدید او، هجرت به سرزمینی دور برای پیگیری مسئولیت رسالت، گرفتار شدن در میان قومی سرکش، خودخواه و بهانه جو و زیادتخواه، و انحراف قوم» تمامی موارد مذکور با توجه به آنچه که در قرآن بدان اشاره گردیده است تبیین می شود. در فصل چهارم، و در گام آخر برای رسیدن به هدف اصلی تحقیق پنچ بخش ارائه می شود؛ در بخش اول، به راهکارهای حضرت ابراهیم (علیه السلام) در مواجهه با ابتلائات الهی شامل «بهره گیری از راه کارهای صبر، تقوا، تسلیم و فرمانبرداری ، بهره مندی از نیروی ایمان و الطاف الهی و استفاده از شیوه های درست و منطقی در دعوت از جمله؛ بیان شجاعانه عقاید توحیدی، بهره گیری از دعا، بهره گیری از جدال نیکو در مناظره و مجادله، رحمت و شفقت به مخاطبان، تربیت و تعیین نقیبان و کادر اصلی دعوت» و در بخش دوم به راهکارهای حضرت موسی (علیه السلام) با ابتلائات الهی شامل «همان راهکارهای حضرت ابراهیم به همراه برخی راهکارهای اختصاصی از جمله بهره گیری از تعلیم در محضر استاد و یاری گرفتن از مشاور» و در بخش سوم به مشترکات این راهکارها از جمله «صبر، اطاعت و تسلیم، تقوا و خویشتن داری، استمداد از نیروی ایمان و الطاف الهی، بهره گیری از هجرت و استفاده از شیوه های درست و منطقی در دعوت و تبلیغ به دین الهی» و در بخش چهارم به مختصات راهکارها حاوی «برگزاری ضیافت و مهمان نوازی، تأسیس و تطهیر بیت الله و مرکز عبادت و تأکید بر نماز، پیشتازی در نیکی‏ها و بهره گیری از استاد و مشاور» اشاره می شود. و در بخش پنجم به آثار و مراتب بدست آمده برای این دو نبی الهی در مواجهه با ابتلائات که در قرآن بر آنها تاکید شده پرداخته خواهد شد. در فصل آخر نیز علاوه بر پاسخگویی به سوالات و قبول فرضیه های طرح شده، به منظور کاربردی کردن هر چه بیشتر مطالب، راهکارها و پیشنهادهایی ارائه می شود.