با پیدایش مکتب دفاع اجتماعی تحولی ویژه در نحوه دادرسی و مجازات شخص مجرم ایجاد شد. این مکتب توجه خود را از صرف مجازات به انتخاب بهترین روش برای اصلاح و بازپروری مجرم معطوف داشت تا بتواند نسبت به بازگرداندن او به آغوش اجتماع و جلوگیری از ارتکاب مجدد جرم توسط او اقدام نماید. تحت تأثیر اندیشه های این مکتب توجه شایان توجهی به تأسیساتی همچون تعلیق اجرای مجازات ، آزادی مشروط ، عفو و غیره صورت پذیرفت. این مکتب معتقد است که برای انتخاب بهترین روش برای اصلاح مجرم ابتدا و پیش از هر اقدامی می بایست نسبت به شناخت او از هر جهت همچون روحیات ، محیط زندگی ، دوستان و آشنایان و غیره اقدام نمود ، تحت تأثیر همین اندیشه بود که تشکیل پرونده شخصیت برای متهم و مجرم مورد توجه شایانی قرار گرفت. این مکتب همچنین به نارسایی های زندان نیز توجه داشته و در پی آن است که جز در خصوص برخی از جرایم و برخی از مجرمین، از این مجازات استفاده ننماید. نظام کیفری ایران نیز چه قبل و چه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی نیز از اندیشه های این مکتب تأثیر پذیرفته و می توان رد پای این اندیشه ها را در حقوق کیفری ایران نیز مشاهده نمود.