نام پژوهشگر: محمد حردانی
محمد حردانی ناهید جوانمرادی
در فرضی که شخص هیچ وارثی ندارد این سوال مطرح است که آیا او می تواند تمامی مال خود را به نفع شخصی وصیت کند؟ تحلیلی که بعضی از حقوقدانان در مواجهه با این پرسش بیان داشته اند اشاره به حکم ماده 866 قانون مدنی است که به موجب آن امر ترکه در صورت نبودن وارث با حاکم است وبیان می دارند این امر نشاندهنده این است که خزانه عمومی از جمله اشخاصی است که در صورت نبودن وارث نسبی یا سببی خود وارث محسوب می گردد و لذا اساسا تصور این که شخصی بدون وارث باشد با این تحلیل ممکن نیست. این تحلیل از این جهت قابل انتقاد است که ماده 866 قانون مدنی اساسا راجع به اداره ترکه است و مستندا به ماده 334 قانون امور حسبی در صورتی که مال مجهول المالک یا بدون مالک باشد اداره آن به خزانه عمومی واگذار می گردد و اجرای وصیت مقدم بر این امر قرار دارد. لذا در صورتی که شخصی وارثی ندارد نمی توان این تحلیل را پاسخی برای سوال مزبور دانست و از آنجا که مبنای اصلی محدود کردن اختیار موصی تا ثلث ترکه حفظ مصالح وارث و توزیع عادلانه ثروت و ماترک بین ورثه می باشد و این امر حاکم بر تسلط موصی بر اموال خویش است در فرضی که شخصی وارثی ندارد دلیلی باقی نمی ماند تا وصیت مازاد بر ثلث وی را صحیح ندانیم.