این پایان نامه که به تحلیل شخصیت و آثار هوشنگ ابتهاج متخلص به سایه شاعر معاصر گیلانی می پردازد، در چهار فصل تنظیم شده است . فصل اول شامل کلیات است که عبارت است از: بیان مسئله، اهمیت و ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق ، سوالات تحقیق، فرضیه های تحقیق، اهداف تحقیق، تعریف واژه های کلیدی ، قلمرو تحقیق. در فصل دوم به مبانی نظری مرتبط با موضوع پرداخته شد. فصل سوم در بر گیرنده زندگی نامه ابتهاج وتحلیل شخصیت هنری او از نگاه بزرگان شهر و ادب ایران است . در ادامه فصل سوم مجموعه های شعر او مورد نقد و تحلیل قرار گرفت . این مجموعه ها عبارتند از: سیاه مشق ( که شامل غزلها، مثنوی ها،رباعی ها ، دوبیتی ها و قطعه های سایه می باشد.)، نخستین نغمه ها، سراب ، شبگیر، زمین، چند برگ از یلدا، یادگار خون سرو،تاسیان . در فصل چهارم آثار ابتهاج در سه سطح زبانی ، فکری و ادبی تحلیل و بررسی شد . سطح زبانی شامل سه بخش آوایی (ردیف ،قافیه ، وزن )، فکری با رویکرد( مذهبی ، عرفانی ، اجتماعی )و ادبی است . آن چه در سطح ادبی بررسی شد ، عبارت است از : الف - فرم . ب - زبان .ج - وزن و قافیه . د- صور خیال ( تشبیه، استعاره، مجار، کنایه،حس آمیزی ). ه - نمادها ( مرسوم ، ابداعی ). و: آرایه های ادبی ( استخدام، مراعات النظیر، جناس، ایهام و ایهام تناسب، اغراق، تقابل ، پارادوکس ، تلمیح ، تضمین ، استقبال ).