نام پژوهشگر: علی بکان
محمد چگنی ویدا همراز
ما در میان انبوه نشانه ها زندگی می کنیم. از زبان به عنوان مرسوم ترین نظام نشانه ایِ ارتباطی گرفته تا خوراک، پوشاک و کلیه آداب زندگی انسانی نشانه هایی هستند برای انسان های دیگر. انسان هایی که به نظر می رسد مهمتر از هر چیز موجوداتی معنا ساز باشند و نشانه های یاد شده پیوسته در حال فراخوانی معنا از آنها. موسیقی نیز یکی دیگر از این نشانه هاست. موسیقی در اعلان رادیویی به مثابه یک متن، که از لایه های مختلف شکل گرفته، بر اساس علم نشانه شناسی قابل بررسی است. بر این اساس محقق در این تحقیق ضمن جستجوی معنای موسیقی و به کارگیری ابزارهای تحلیلی و نظریه بنیاد در تحلیل یک نشانه به مثابه متن، اعلان رادیویی را به عنوان یک بافت نشانه ای چونان متنی قابل تحلیل مد نظر قرار داده و موسیقی را به عنوان لایه ای نشانه ای در تعامل با دیگر لایه های اعلان رادیویی بررسی کرده است. در ضمن معرفی و تبیین ساختار اعلان های متنوع رادیویی (p.s.a, jingle, promo) و بررسی کارکرد نشانه شناختی موسیقی در آنها با مطالعه بر روی نمونه های موجود مورد نظر محقق بوده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، کتابخانه ای همراه با تحلیل نشانه شناختی اعلان های موجود بوده است و در این راه از نظریه نشانه شناسی سوسور و نشانه شناسی لایه ای استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که موسیقی در شکل مطلق آن نه بیانگر است، نه بازنمایی کننده و نه گزاره ای. اما معنایی در بر دارد. معنایی که کارکردی ارتباطی دارد و بیش از هر چیز وابسته به عرف رایج فرهنگی و سابقه شنیداری است. با علم به این نتایج و با اشراف به نشانه های موسیقایی و توجه به ارجاعات و تداعی های مختلف آن می توان اعلان های رادیویی ای ساخت که در جهت نیل به بالاترین هدف رسانه ای یعنی تأثیر گذاری تا آستانه تغییر رفتار مخاطب گام بردارند.
آزاده شاهرخ مهر مجید شریف خدایی
دنیای درام دنیای گسترده ای است و از زمان ارسطو تاکنون، فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. در تعاریفی که تاکنون برای درام ارائه شده، «موسیقی» عنصر ثابتی است که همواره به موازات درام پیش رفته است. موسیقی، از ابتدا به اشکال مختلف در آثار دراماتیک حضور داشته است و بی شک، این حضور در نمایش رادیویی بسیار مؤثرتر است. موسیقی قادر است که به کمال زوایای پنهان درام را آشکار سازد و با داشتنِ ظرفیت های دراماتیکی، می تواند در پیشبرد کنش درام تأثیرگذار باشد و اندیشه ها و ارزش ها و جنبه های ذهنی را نمایان سازد. در این پژوهش، ظرفیت های دراماتیک موسیقی در نمایش رادیویی با استناد به منابع موجود در کتابخانه ها و دانشگاه ها، مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع کیفی و توصیفی است و شیوة جمع آوری داده ها، اسنادی، کتابخانه ای و مصاحبۀ نیمه ساختاریافته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در عرصۀ عمل توجه چندانی به موسیقی در نمایش های رادیویی نمی شود. با توجه به گستردگی موسیقی و نقش آن در درام، باز هم به انتخاب و طراحی و اجرای آن توسط سازندگان نمایش رادیویی، توجه چندانی نمی شود. تحلیل موسیقی و درام در طول تاریخ، به روشنی بیانگر نقش مؤثر موسیقی در نمایش است. پس از پرداختن به بحث های تاریخی، با مطالعۀ جنبه های کاربردی موسیقی و بررسی و شناخت موسیقی دراماتیک، به موسیقی به عنوان یکی از شخصیت های نمایش اشاره شده است. در ادامه مشکلات موجود در وضعیت فعلیِ ساخت نمایش های رادیویی، از جمله اختصاص ندادن بودجۀ کافی به ساخت نمایش های رادیویی، بی توجهی برخی تهیه کنندگان به نقش موسیقی در نمایش، عدم شناخت موسیقی درام و ظرفیت های آن و بهره گیری نادرست از موسیقی و استفاده نکردن از یک کارشناس موسیقی در روند ساخت نمایش مورد بررسی قرار می گیرند. طبق یافته های پژوهش، اکثر کارشناسان و سازندگان موسیقی و نمایش، بر این باورند که ساخت موسیقی برای یک نمایش رادیویی بر انتخاب آن، رجحان دارد. در قسمت پیشنهادات نیز، با توجه به وضعیت موجود ساخت نمایش رادیویی، تمهیداتی ارائه شده که بهره گیری از یک فرد آشنا به موسیقی در طراحی و ساخت و انتخاب موسیقی نمایش، مهم ترین آن هاست. تهیه کنندۀ نمایش رادیویی با شناخت ظرفیت های دراماتیک موسیقی، برای پیشبرد هرچه بهتر درام می کوشد و مخاطب را به خوبی با خود همراه می کند.