نام پژوهشگر: اعظم صنعت جور
فرخنده موسوی زارع محمد حسین دیانی
پژوهش حاضر به روش پیمایشی به منظور ارزیابی کمّی و کیفی اجرای طرح «کتاب من» در کتابخانه های عمومی منتخب مشهد، صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 34541 عنوان کتاب سفارش داده شده از طریق طرح «کتاب من» در بازه زمانی سال 1388 تا 1390، کلیه کتابداران شاغل و استفاده کنندگان از طرح «کتاب من» در 8 کتابخانه منتخب بود که با روش نمونه گیری طبقه ای و بر مبنای جدول مورگان و کرجسی تعداد 2494 عنوان کتاب، 361 مراجعه کننده و 26 کتابدار، به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند. به منظور گردآوری اطلاعات مربوط به کتاب های سفارش داده شده از خروجی های نرم افزار طرح «کتاب من» و برای گردآوری اطلاعات مربوط به کتابداران و مراجعه کنندگان از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید که روایی هر دو توسط متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی مورد سنجش قرار گرفت؛ همچنین پایایی هر دو پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. توصیف و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار آماری spss صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که: 1- در بازه زمانی مورد نظر 34541 عنوان کتاب سفارش داده شده است که در این بین، رده ادبیات با 64/31 % بیشترین و رده زبان با 94/1% کمترین میزان سفارش را به خود اختصاص داده است. 2- در بیشتر رده های موضوعی کمتر از 50 % کتاب ها به کتابخانه های مورد بررسی ارسال شده است. 3- بیشتر (60 %) کتاب هایی که از طریق طرح «کتاب من» تهیه شده است، به امانت رفته اند. 4- بیشتر (53 %) کتاب هایی که از طریق طرح «کتاب من» تهیه شده است، یک نفر استفاده کننده داشته است. 5- رده ادبیات با داشتن میانگین استفاده 02/8 % بالاترین و رده کلیات با 14/2 %کمترین میزان استفاده را داشته است. 6- کتابداران معتقدند که طرح «کتاب من» موفق بوده است. 7- هم کتابداران و هم مراجعه کنندگان در ارتباط با مراجعه پسندتر شدن مجموعه نظر مثبتی داشتند. نتایج پژوهش نیز نشان داد که کتابداران و مراجعه کنندگان، اجرای طرح «کتاب من» را اقدامی مناسب برای فراهم آوری منابع متناسب با نیازهای اعضای کتابخانه های عمومی تلقی کرده اند، اما نحوه اجرای آن دارای کاستی هایی است که توجه به آن ها و تلاش مسئولان برای کاهش این کاستی ها، موفقیت اجرای طرح را بیشتر از قبل می نماید. همچنین از یافته های بدست آمده، می توان نتیجه گیری کرد که اجرای طرح «کتاب من» در دراز مدت؛ در عین حال که موجب سازگاری بیش تر مجموعه با نیازهای کاربران خواهد بود، از لحاظ تناسب موضوعی مجموعه با سیاست های کتابخانه های عمومی نیز سازگاری بیشتری به وجود خواهد آورد.